Bolletjesraket (Rapistrum rugosum)

Over deze plant is niet veel geschreven. Het is een van die vele kruisbloemigen. Maar blijf even een paar seconden staan en hij valt op. De Nederlandse naam verraad het al, de stengel is helemaal bezet met geribbelde bolletjes met een flink puntje eraan. Helaas komt dit grappige plantje helemaal niet zo vaak voor. Alleen in het westen van het land doet hij het goed. Bolletjesraket is de enige Rapistrumsoort die in Nederland in het wild voorkomt. Bolletjesraket bloeit in Mei tot en met Oktober.

Er zijn minstens 15 Raketsoorten die in Nederland in het wild voor komen. Maar lang niet alle soorten behoren tot hetzelfde geslacht.

• Bolletjesraket (Rapistrum rugosum) - Algemeen
• Brede raket (Sisymbrium irio) - Zeldzaam
• Gewone raket (Sisymbrium officinale) - Algemeen
• Gewone steenraket (Erysimum cheiranthoides) - Algemeen
• Hongaarse raket (Sisymbrium altissimum) - Algemeen
• Kalkraket (Calepina irregularis) - Zeer zeldzaam
• Maasraket (Sisymbrium austriacum subsp. chrysanthum) - Zeldzaam
• Oosterse raket (Sisymbrium orientale) - Vrij zeldzaam
• Raketnachtschade (Solanum sisymbriifolium) - Zeer zeldzaam
• Spiesraket (Sisymbrium loeselii) - Zeer zeldzaam
• Stijve steenraket (Erysimum virgatum) - Zeer zeldzaam
• Uitgespreide steenraket (Erysimum repandum) - Zeer zeldzaam
• Witte steenraket (Conringia orientalis) - Zeer zeldzaam
• Zandraket (Arabidopsis thaliana) - Algemeen
• Zeeraket (Cakile maritima) - Vrij zeldzaam

Bij de paragraaf Algemeen staat het al. De stengel van de plant is bezet met geribbelde bolletjes met een puntje eraan.

De naam raket is vanwege het feit dat de plant onderdeel uitmaakt van de Koolfamilie (Brassicaceae). De naam Raket is afgeleid van het Franse Roquette. Dit is weer een verbastering van het Latijnse Eruca waarmee "een sla plant uit de Brassicaceae familie" bedoeld wordt.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: Rapistrum
• English: Bastard cabbage
• Français: Rapistre rugueux, Ravaniscle
• Deutsch: Runzliger Windsbock
• Espanõl: ?
• Italiano: Miagro peloso
• Svenska: Stäppsenap
• Norsk: Lodnevindbukk
• Dansk: Knopskulpe

De Engelse naam is Bastard cabbage. Bastard wil zeggen dat de plant niet inheems is. Cabbage wil zeggen dat het een Kool-soort is.

Voor de verspreiding van Bolletjesraket in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Rapistre rugueux of Ravaniscle. Rapistre rugeaux is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam. De betekenis van het woord Ravaniscle is mij nog onbekend.

De Duitse naam is Runzliger Windsbock. Dit betekent "gerimpelde winddooier". Een beetje vreemde vertaling. Ik neem aan dat het gerimpelde slaat op de vorm van de zaden. Het dooier-gedeelte heeft te maken met de kleur geel van de bloemen. Voor het woord Wind heb ik nog geen verklaring.

Voor de verspreiding van Bolletjesraket in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is mij onbekend. Ik zie ook geen waarnemingen

De Italiaanse naam is Miagro peloso. Het woord Miagro is mij nog onbekend. Peloso betekent "harige" dat verijst naar de ruwe haren op de stengel.

De Zweedse naam is Stäppsenap. Dit betekent "steppemosterd". Voor het woord Steppe heb ik geen verklaring. Deze bodem is niet te vergelijken met een berm in bijv. Zuid-Holland waar de plant voor komt. Een Raket-soort heet in Zweden vaak Senap (zie bijv. Zwarte mosterd (Brassica nigra), ondanks dat deze Raket in een ander geslacht valt

Voor de verspreiding van Bolletjesraket in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Lodnevindbukk.  Loddne betekent "harige", net zoals de Duitse naam. De verklaring voor het woord Vind is mij nog onbekend. Vind betekend trouwens "wind". Het woord Bukk betekent "boog". Ook dit is mij onbekend. Dit zou kunnen slaan op de vorm van de puntjes op de bolletjes.

De Deense naam is Knopskulpe. Dit betekent "knopvrucht". Een naam die alles dekt. Het bolletje bevat trouwens maar een zaadje.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pionier) op min of meer vochtige, voedselrijke, meestal omgewerkte grond (zand, leem, zavel en lichte klei).

Groeiplaats
Bermen (omgewoelde plekken), omgewerkte grond, braakliggende grond, ruigten, ruderale plaatsen, industrieterreinen, bij graanoverslagbedrijven, langs spoorwegen (spoorwegterreinen) en soms in akkers.

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam ingeburgerd, voornamelijk in stedelijke gebieden. Het meest in het westen en midden van het land.

Vlaanderen
Sinds 1955 vrij zeldzaam ingeburgerd. De soort breidt zich uit.

Wallonië
Zeldzaam ingeburgerd.

Wereld
Oorspronkelijk uit het Middellandse-Zeegebied en Zuidwest-Azië (o.a. Turkije). Ingeburgerd in grote delen van West- en Midden-Europa.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten