Algemeen
De Bosaardbei komt heel erg verspreid voor in Nederland. De bodem moet voldoende vochtig zijn, maar niet al te nat. Wel moet er wat kalk in de bodem zitten en de grond dient lemig van karakter te zijn. Zo ontbreekt de soort op veenbodems en droge hogere zandbodems. Het is de wilde tegenhanger van onze tuinaardbei. Alhoewel deze niet rechtstreeks afstamt van de Bosaardbei, de uitleg staat bij de verklaring van de Nederlandse naam. De vruchten zijn kleiner maar smaken ook zoet.
De soort is te verwarren met de Aardbeiganzerik (Fragaria sterilis). Maar behalve dat de kroonblaadjes meer uit elkaar staan is de Aardbeiganzerik erg zeldzaam en komt bijna alleen voor in zuid-Limburg. Ook is hij te verwarren met de Schijnaardbei (Potentilla indica). Maar dit plantje heeft gele bloemen en er zijn meerdere duidelijke verschillen die in een goede flora te vinden zijn. Bosaardbei bloeit al in Mei tot in de herfst.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Nederlandse naam
Het woord Bos wil zeggen dat dit plantje schaduw minnend is. Het woord Aardbei wordt uitgebreid uitgelegd op deze pagina van het Etymologisch woordenboek. Maar het komt er kort op neer dat het het woord Bei is afgeleid van Bes die dicht bij de Aarde groeit. De Bosaardbei is eigenlijk de voorloper van de aardbeien die wij kennen van de markt/winkel. Maar het is niet de stamvader van deze cultivar. Dat is de Fragaria sups. ananassa. De Aardbeien zoals wij die nu kennen stammen pas uit de achttiende eeuw en zijn het resultaat van een kruising tussen Amerikaanse soorten Aardbeien, ze zijn minder geneeskrachtig dan het Bosaardbeitje en veel minder lekker.
Eén van de vele verhaaltjes over dit plantje:
De zon zei "je bent ijdel op je goudgele kopje en je wilt bewonderd worden". De bloempjes werden verlegen en kropen tussen de blaadjes, maar de zon plaagde door en probeerde tussen de blaadjes door te kijken. De bloem boog haar kopje en werd steeds roder van verlegenheid, om tenslotte haar rode vrucht onder haar blad verborgen te houden.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Wylde ierdbei
- English: Wild Strawberry, Alpine Strawberry, Woodland Strawberry
- Français: Fraise des bois
- Deutsch: Walderdbeere
- Espanõl: Fresal silvestre
- Italiano: Fragolina comune
- Svenska: Smultron
- Norsk: Markjordbær
- Dansk: Skov-Jordbær
Verklaring Buitenlandse namen
Er zijn vier Engelse namen:
- Wild Strawberry: Wild betekent "wild" en Strawberry natuurlijk "aardbei". Dit om aan te geven dat onze gekweekte aardbei uit het wild komt. Maar de Bosaardbei is wel een aparte botanische soort. De Cultuur aardbei is een kruising van bepaalde soorten (zie ook de Nederlandse verklaring).
- Alpine Strawberry: 300 jaar geleden ontdekt men ten oosten van Grenoble in de lage Alpen deze soort. Het is eigenlijk de voorloper van onze cultuurvariant die je in de winkel koopt.
- Woodland Strawberry: Dit betekent "bosaardbei" dus net zoals bij ons.
Voor de verspreiding van Bosaardbei in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Fraise des bois. Fraise betekent "aardbei". Des betekent "van het" en Des bois betekent "bos".
De Duitse naam is Walderdbeere. Dit betekent (vrij vertaald) "bosaardei".
Voor de verspreiding van Bosaardbei in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is Fresal silvestre. Fresal betekent "aardbei" en silvestre komt uit het Latijn en betekent "bos".
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt,
De Italiaanse naam is Fragolina comune. Fragola betekent "aardbei". Comune betekent "gewoon/alledaags.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Smultron. Dit betekent "aardbei".
Voor de verspreiding van Bosaardbei in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Markjordbær. Mark betekent "stuk onbebouwde grond" en Jordbær betekent "aardbei".
De Deense naam is Skov-Jordbær. Dit is de Deense benaming voor de Nederlandse naam.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige tot vaak half beschaduwde plaatsen op matig vochtige tot droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke, neutrale tot kalkrijke en vaak iets verdichte grond (op zand, leem, zavel, lichte klei en mergel).
Groeiplaats
Bossen (open plaatsen in loofbossen en langs bospaden), kapvlakten, houtwallen, bosranden, heggen, struwelen, dijken, bermen, afgravingen (zandgroeven en oude leemkuilen), grasland (kalkgrasland en hellinggrasland) op voormalige akkers, soms op muurtjes en in de zeeduinen.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in de Hollandse en Zeeuwse duinen, in het rivierengebied en in Zuid-Limburg. Elders vrij zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Algemeen, maar zeldzaam in de Polders en in de Kempen. Het meest in de Leemstreek.
Wallonië
Algemeen. Het meest in Brabant en ten zuiden van de Samber en de Maas (behalve in de Hoge Ardennen).
Wereld
In alle werelddelen. In gebieden met een gematigd klimaat.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Bosaardbei
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
