Bosanemoon (Anemone nemorosa)

Zoals de Nederlandse naam al aangeeft, een echte bosbewoner alhoewel de naam alleen maar aangeeft de de plant het goed doet in de schaduw van....o.a. bomen. Opvallend, en zoals bij de verspreiding al verteld, zie je op het kaartje dat deze plant het beste groeit in het oostelijke deel van Nederland. Ik ken hem dan ook als stinzenplant want ik woon in het westen. Hij is makkelijk te onderscheiden van andere Anemonen want het is de enige witte anemoon. De andere heet dan ook Gele anemoon (Anemone ranunculoides) en Blauwe anemoon (Anemonen apenkina). Die laatste is trouwens een cultuurvariant. Deze Anemoon bloeit van Maart tot en met Mei (zoals bij alle stinsenplanten).

In 1700 publiceerde de Franse botanicus Joseph Pitton de Tournefort (5 juni 1656 - 28 december 1708) al een 3-delige boekenserie Institutiones Rei Herbariae met daarin een prachtige afbeelding van de bloem (delen) van deze plant.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen in Nederland minstens 4 soorten Anemoon-soorten (Anemone) in het wild voor:

• Blauwe anemoon (Anemone apennina) - zeldzaam
• Oosters anemoon (Anemone blanda Schott) - algemeen/verwilderde tuinplant
• Bosanemoon (Anemone nemorosa) - algemeen
• Gele anemoon (Anemone ranunculoides) - zeldzaam

Een grappig detail, deze plant is gebruikt in het proviciewapen van Raseborg in Finland. 

Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?

Deze plant heeft de voorkeur te groeien in de schaduw van bomen, vandaar bos.

De Nederlandse naam "Anemoon" is afgeleid van de Griekse naam Anemos dat "wind"betekent. De bloemen van deze plant gaan niet/wel open of vallen er af bij koude wind. Rembert Dodoens schrijf in zijn publicatie  het Cruydeboek van 1644: "Dese cruyden, soowel de tamme als de wilde anemonen hebben hun naem in't Grieks anemone, dat is windt, gekregen, omdat de bloeme nimmermeer opngaet dan als de wind waeyt soo Plinius gettuyght; daarom worden ze ook door sommighe herba venti (Windbloem) ghenoemt. Dit zie je terug in de Noorse naam.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk:  Giele anemoan
• English: Wood Anemone, European thimbleweed, Windflower
• Français: Anémone des bois
• Deutsch: Buschwindröschen
• Espanõl: Nemorosa, Anémona del bosque
• Italiano: Anemone bianca
• Svenska: Vitsippa
• Norsk: Hvitveis, Kvitsymre Windröschen
• Dansk: Hvid Anemone

Er zijn drie Engelse namen:

1. Wood Anemone: Wood betekent "bos", doelend dat de plant graag in de schaduw groeit. Anemone is de eerste wetenschappelijke naam.
2. European thimbleweed: European betekent natuurlijk "Europees". Bosanemoon groeit alleen in een groot deel van Europa.Thimble weed is een verwijzing naar Anemone virginiana, een Amerikaanse Anemoon-soort. Thimble betekent "vingerhoed". Deze vorm is niet terug te vinden in de kelkbladen zoals bij onze Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea) maar aan de cylindrische vorm van de stamper.
3. Windflower. De uitleg staat bij de wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Bosanemoon in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Anémone des bois: Anémone is de Franse naam voor Anemoon. Des betekent "van de" en Bois betekent "hout".

De Duitse naam is Buschwindröschen: Dit betekent "boswindroosje". Een andere naam voor Bosanemoon is ook Windroosje. De verklaring voor deze naam en Windbloem staat bijverklaring van de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Bosanemoon in Duitsland zie deze kaart.

Er zijn twee Spaanse namen:

1. Nemorosa. Dit is de tweede wetenschappelijke naam.
2. Anémona del bosque: Anémona betekent natuurlijk "Anemoon". Del betekent "van het" en Bosque "bos".

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt,

De Italiaanse naam is Anemone bianca: Anemone betekent weer "anemoon" en Bianca "wit". Dit lijkt logisch maar er bestaat ook een Gele anemoon (Anemone ranunculoides).

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Vitsippa: Deze naam bestaat uit twee delen. Vit betekent "wit" en Sippa "anemoon".

Voor de verspreiding van Bosanemoon in Zweden zie deze kaart.

Er zijn twee Noorse namen:

1. Hvitveis: Hvit betekent "wit" en Veis betekent "weg". Dit omdat deze plant zo uitbundig en massaal kan bloeien dat het een soort "witte weg" vormt.
2. Kvitsymre Windröschen: Kvit betekent weer "wit". Symre komt van Symrer en betekent "anemoon". Windröschen betekent "windroosje".

De Deense naam is Hvid Anemone: Net als andere Scandinavische talen betekent Hvid "wit" en Anemone "anemoon".

Ecologie

Bodem
Licht tot matig beschaduwde, zelden zonnige plaatsen op matig droge tot vrij natte, matig voedselarme tot matig voedselrijke, losse, humeuze, zwak zure tot iets kalkhoudende en bij voorkeur lemige grond (leem, zand, zavel, klei, löss en mergel).

Groeiplaats
Bossen (loofbossen, parkbossen, duinbossen en langs bospaden), struwelen, houtwallen, heggen, hakhout, kapvlakten, bermen, grasland (beekdalhooiland en bergweiden), boomgaarden, waterkanten (langs greppels en slootkantjes) en oude rivierduinen.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in het oosten en midden van het land, in Zuid-Limburg en in de Zuid-Hollandse duinen. Zeldzaam op de Veluwe en in Noord- en Midden-Limburg. Zeer zeldzaam op Texel en in veen- en kleigebieden.

Vlaanderen
Algemeen tot vrij algemeen, maar zeldzaam in het kustgebied en in de Kempen.

Wallonië
Algemeen tot vrij algemeen.

Wereld
Europa, behalve in het grootste deel van het Middellandse-Zeegebied.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten