Algemeen
Wat mij verbaasde is dat de gestreepte dovenetel inheems blijkt te zijn. Althans volgens het verhaaltje op verspreidingsatlas.nl. Maar wat het verschil is met de cultuurvariant Lamium maculatum 'Variegatum' is mij onbekend. Ik heb dit geprobeerd uit te leggen bij de paragraaf Verklaring wetenschappelijke naam. Maar als dit niet klopt hoor ik het graag. Er zijn trouwens minstens 15 cultuurvarianten!. Gestreepte/Gevlekte dovenetel bloeit in April tot en met de herfst.
In 1700 publiceerde de Franse botanicus Joseph Pitton de Tournefort (5 juni 1656 - 28 december 1708) al een 3-delige boekenserie Institutiones Rei Herbariae met daarin een prachtige afbeelding van de bloem (delen) van deze plant.
Er komen in Nederland minstens 7 Dovenetel (Lamium) soorten in het wild voor:
- Brede dovenetel (Lamium confertum) - zeldzaam
- Hoenderbeet (Lamium amplexicaule) - algemeen
- Ingesneden dovenetel (Lamium hybridum) - algemeen
- Gestreepte dovenetel (Lamium maculatum 'Variegatum' ) - algemeen/verwilderde tuinplant
- Gevlekte dovenetel (Lamium maculatum) - algemeen/ingezaaid
- Paarse dovenetel (Lamium purpureum) - algemeen
- Witte dovenetel (Lamium album) - algemeen
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
Het Gestreepte/Gevlekte is natuurlijk te zien bij het stengelblad van de plant. Hoogstwaarschijnlijk slaat de Vlek op de onderlip van de bloem.
De bladeren van deze plant lijken op die van de brandnetel maar zijn "doof", hetgeen wil zeggen, niet bezet met brandharen.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Bûnte nettel
- English: Spotted dead-nettle
- Français: Lamier maculé
- Deutsch: Gefleckte Taubnessel
- Espanõl: Ortiga muerta
- Italiano: ?
- Svenska: Rosenplister
- Norsk: flekktvetann
- Dansk: Plettet Tvetand
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse, Franse en Duitse naam zijn nagenoeg gelijk, Spotted dead-nettle/Lamier maculë/Gefleckte Taubnessel. Dit betekent allen Gevlekte dovenetel.
Voor de verspreiding van Gestreepte/Gevlekte dovenetel in Engeland zie deze kaart.
Voor de verspreiding van Gestreepte/Gevlekte dovenetel in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is Ortiga muerta. Dit betekent Dovenetel. Ik kan geen uitgebreidere naam vinden. Dus de volledige naam is mij onbekend.
De Italiaanse naam is mij onbekend. Er zijn zo veel varianten dat ik niet weet welke de meest gebruikte is.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Rosenplister.
Dit betekent "rozen plister". Waarom die Rozen is mij onbekend. Persoonlijk vind ik bijv. de stengelbladeren helemaal niet op die van rozen lijken. Plister is de algemene Zweedse naam voor "netel".
Voor de verspreiding van Gestreepte/Gevlekte dovenetel in Zweden zie deze kaart.
De Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Plettet/flekk-tvetann. Dit betekent "gevlekte tweetand". Met tweetand word bedoeld dat de roodpaarse bloemkronen een rechte kelkbuis hebben en dat de twee zijslippen een draadvormig tandje hebben.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Half tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselrijke, humeuze, vaak kalkhoudende grond (slibrijk zand, löss, leem en zandige rivierklei).
Groeiplaats
Bossen (loofbossen, populierplantages en grienden), bosranden, houtwallen, heggen, struwelen, hakhout, in knotwilgen, dijken, ruigten, waterkanten (rivieroevers), plantsoenen, parken, bermen en ruige grazige plaatsen.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in Zuid-Limburg, bij Nijmegen en plaatselijk langs de rivieren, westelijk tot de Oude Maas, noordelijk tot bij Zalk. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Vrij algemeen in de Maasvallei. Elders zeer zeldzaam en dan meestal verwilderd vanuit tuinen.
Wallonië
Vrij algemeen in de Maasvallei en Lotharingen. Elders zeer zeldzaam.
Wereld
Zuidwest-Azië, Zuid- en Oost- en Midden-Europa. Van Noord-Portugal en Zuid-Italië tot Midden-Rusland en de Kaukasus. Noordwestelijk tot in Nederland. Ingeburgerd in Noord-Amerika.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Gestreepte/Gevlekte dovenetel
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
