Algemeen
Eigenlijk is dit ongelofelijk. Getande weegbree is algemeen, niet bedreigd en ook nog eens inheems, de plant heeft hier altijd gegroeid, en toch heb ik, en heel veel andere plantenliefhebbers, Getande weegbree nog nooit gezien! Nou heeft de plant geen enorme mooi gekleurde bloemen. geen opvallend uiterlijk en geen opvallende kleur e.d. Het blijft natuurlijk een weegbree, zelfs een ondersoort van de Grote weegbree (Plantago major), en die valt niet echt op. Maar toch...Wat velen misschien is opgevallen, bovenstaande foto is van de Grote weegbree. Toen dit deel van de Flora Batava uit kwam in 1822 werd er nog geen onderscheid gemaakt tussen de Getande- en Gewone weegbree. Want zoals de tekening laat zien is de scheidslijn dun. De stengelbladeren zijn erg divers. Soms met enkele tanden en iets meer behaard, soms gaaf randig. Dat vond ook Jan kops (toen auteur) gezien deze tekst;
Getande weegbree bloeit in Mei tot en met November.
Er komen in Nederland minstens 7 Weegbree (Plantago) soorten in het wild voor in Nederland:
- Getande weegbree (Plantago major subsp. intermedia) - algemeen
- Grote weegbree (Plantago major subsp. major) - algemeen
- Hertshoornweegbree (Plantago coronopus) - algemeen
- Ruige weegbree (Plantago media) - vrij zeldzaam
- Smalle weegbree (Plantago lanceolata) - algemeen
- Zandweegbree (Plantago arenaria) - zeldzaam
- Zeeweegbree (Plantago maritima) - vrij zeldzaam
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
Het getande is bij deze Weegbree-soort is te zien bij het stengelblad. De tanden bevinden zich op de rand van het blad. Soms veel, soms niet. Maar het hoeft niet. Sommige stengelbladeren zijn ook gaafrandig.
Het woord Weegbree komt van het Oudhoogduitse Wegabreita betekent eigenlijk "aan de weg groeiend". Maar in de praktijk is die weg erg breed. Deze plant produceert zaden die een gelei bezitten waardoor ze gemakkelijk aan de schoenen en voetzolen blijven plakken zodat de plant zich makkelijk verspreidt. Een Weegbree-soort is een goed voorbeeld van een tredplant.
Dit is ook het stofje dat gebruikt word om jeuk en brandnetelblaren te behandelen, door met het blad over de te behandelen plek te wrijven. Dit komt doordat het iridoïden in zich heeft, die bestaan uit aucuboside.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Uttakke weversblêd
- English: ?
- Français: Plantain intermédiaire, Plantain à nombreuses graines
- Deutsch: Vielsamiger Breit-Wegerich
- Espanõl: ?
- Italiano: ?
- Svenska: Åkergroblad
- Norsk: Strandgroblad
- Dansk: ?
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Plantago major subsp. intermedia. Omdat deze plant niet zo bekend is word volgens mij de wetenschappelijke naam aangehouden.
Voor de verspreiding van Getande weegbree in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Plantain intermédiaire of Plantain à nombreuses graines. De eerste is de Franse benaming van de volledige wetenschappelijke naam. De tweede betekent "weegbree met de talrijke zaden". Een doosvrucht heeft twaalf tot zesentwintig zaden. Meestal zijn dit tussen de vijftien en achttien zaden. De Grote weegbree heeft een doosvrucht met vier of meer zaden. Dus deze ondersoort heeft inderdaad gemiddeld meer zaden.
De Duitse naam is Vielsamiger Breit-Wegerich. Wat hiermee word bedoeld is mij nog onbekend.
Voor de verspreiding van Getande weegbree in Duitsland is onbekend. Er is geen verspreidingskaart.
De Spaanse en Italiaanse naam is mij onbekend.
De Zweedse en Noorse naam is min of meer gelijk, Groblad. Dit betekent "heel blad". De plant werd vroeger veelvuldig gebruikt om te helen/genezen. In beide landen is er een woordje er voor gezet ter onderscheid. In Zweden Åker (akker) en in Noorwegen Strand (Water). Volgens mij hebben deze woorden geen echte betekenis.
Voor de verspreiding van Getande weegbree in Zweden zie deze kaart.
De Deense naam is mij onbekend. Ik kan op Naturbasen.nl, dé plantendatabase in Denemarken gek genoeg niets vinden terwijl deze plant voor het eerst beschreven is in Handbog i den Danske Flora. Welliswaar in 1859 maar toch. Voor verdere details zie de verklaring van de wetenschappelijke naam.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, open (pionier), vochtige, 's winters vaak onder water staande en 's zomers droog vallende plaatsen op vochtige tot meestal natte, matig voedselarme tot voedselrijke, vaak kalkhoudende, verdichte grond. Ook op brakke grond.
Groeiplaats
Akkers, grasland (open plekken en uiterwaarden), zeeduinen (duinvalleien), waterkanten, ruderale plaatsen, natte delen van afgravingen en omgewerkte grond.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen.
Vlaanderen
Vrij algemeen. Het meest in het kustgebied.
Wallonië
Vrij zeldzaam.
Wereld
Plaatselijk in Europa, maar ook in andere werelddelen.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Getande weegbree
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
