Gewone hennepnetel (Galeopsis tetrahit)

Deze plant komt steeds vaker voor in Nederland. Soms is dit geen goed teken want Hennepnetel is een goede stikstof indicator. En niet iedereen wil stikstof in de bodem. Er zijn verscheidene lipbloemigen die best veel lijken op de Gewone Hennepnetel dus een flora is best wel handig om tot de goede soort te komen. Gewone hennepnetel bloeit in Juni tot en en met de Herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen 7 soorten Galeopsis voor in Nederland:

• Bleekgele hennepnetel (Galeopsis segetum) - vrij zeldzaam
• Brede/Smalle raai (Galeopsis ladanum/angustifolia) - zeer zeldzaam
• Dauwnetel (Galeopsis speciosa) - vrij zeldzaam
• Gespleten hennepnetel (Galeopsis bifida) - algemeen
• Gewone hennepnetel (Galeopsis tetrahit) - algemeen
• Zachte hennepnetel (Galeopsis pubescens) - zeer zeldzaam

Veel plantensoorten beginnen met de naam Gewoon/Gewone. Hiermee word vaak bedoelde 'de meest voorkomende'. Het betekent niet dat deze soort niet zeldzaam is. Dit is afhankelijk van de soort.  Ook vaak word met het woord Gewoon/Gewone onderscheid gemaakt tussen soorten uit het zelfde geslacht. Bijv. harige/glanzende/grote etc.

Deze plant dankt haar naam aan het feit dat het blad lijkt op één enkel blaadje van het samengestelde blad van een Hennepplant (Cannabis sativa), vooral als hij net op komt. De plant prikt niet maar hij is wel een Netelsoort. 

Er zijn twee verklaringen voor het woord Netel:

1. Het woord Netel zou ontstaan zijn uit het Oudhoogduits en Oudgermaans dat afgeleidt is van het Oudnoorse "nada" wat speer betekent.
2. Het woord Netel" is afkomstig uit het Angelsaksisch en afgeleid van het woord noedl of naald.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Himpnettel
• English: Common Hemp-nettle
• Français: Ortie royale
• Deutsch: Stechender Hohlzahn
• Espanõl: ?
• Italiano: Canapetta comune
• Svenska: Pipdån
• Norsk: Kvassdå
• Dansk: Almindelig Hanekro

De Engelse naam is Common Hemp-nettle: Dit betekent "gewone hennepnetel", net zoals de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Galeopsis tetrahit in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Ortie royale. Dit betekent "koninklijke brandnetel". Deze plant lijkt op een brandnetel maar is het zeker niet. Men vindt hem kennelijk mooier omdat deze plant wel gekleurde bloemen heeft.

De Duitse naam is Stechender Hohlzahn. Dit betekent "stekende holtand". De bloemen zitten in kransen rond de steel in een beker met borstelige stekende haren. Kenmerkend voor alle Hennepnetel soorten zijn de twee holle tandvormige uitsteeksels onder de bloemkroonlip.

Voor de verspreiding van Gewone hennepnetel in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is mij onbekend. Er zijn zoveel varianten dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is  Canapetta comune.  Canapetta komt van Canapa dat "hennep" betekent. Comune betekent "gewoon". Dit is ter onderscheid. In Italië kent men vele ondersoortren.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Pipdån. Deze naam is mij nog onbekend.

Voor de verspreiding van Galeopsis tetrahit in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Kvassdå. Deze naam is mij nog onbekend.

De Deense naam is Almindelig Hanekro. Almindelig betekent "algemeen". Hanekro betekent letterlijk "hanestrot/maagspier". Dit komt van een oude Deense uitdrukking "kro sig" wat zoiets betekent als "het vullen van de hanestrot". Simpel gezegd, het voederen van de haan/kippen. Kennelijk was Hennepnetel prima vogelvoer.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, open plaatsen op vochtige tot matig droge, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, stikstofrijke grond (het meest op zand en veen, maar ook wel op andere grondsoorten).

Groeiplaats
Omgewerkte grond (pioniervegetatie), moestuinen, akkers, bossen (lichte plekken in loofbossen), bosranden (voedselrijke zomen), struwelen, houtwallen, kapvlakten, puin, bermen (open plekken), plantsoenen, braakliggende grond, langs sporwegen, zeeduinen, ruigten, waterkanten (oeverruigten) en moerassen (verruigd rietland).

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen, maar vrij zeldzaam in Zeeland en in het noordelijk zeekleigebied.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar vrij zeldzaam in het kustgebied.

Wallonië
Algemeen.

Wereld
Europa, behalve in de zuidelijkste delen. Ingeburgerd in Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten