Glanzige ooievaarsbek (Geranium lucidum)

Mijn inziens is Glanzige ooievaarsbek een echte stadsplant. Ik heb hem in ieder geval nog nooit in een natuurgebied gezien, wel in ander mans tuin. Het meest opvallende vond ik wel dat bij de determinatiekenmerken altijd het meest opvallende niet of nauwelijks word genoemd. De kelk heeft dwarsgerimpelde kelkbladen. Ik kan in elk geval geen enkel andere Ooievaarsbek-soort noemen die dit ook heeft. Glanzige ooievaarsbek bloeit in Mei tot en met Augustus.

Om al die Geranium-soorten vegetatief (als ze niet of nauwelijks bloeien) uit elkaar te houden of om zeker te zijn van een juiste determinatie a.d.v. een Flora staat op forum.waarnemingen.nl deze handige tabel.

Op de website van floravannderland staat dit duidelijke verhaal hoe nu eigenlijk de zaadverspreiding van een Ooievaars- en Reigersbeksoort gaat: Het mechanisme van zaadverspreiding bij deze Geranium-soorten is zeer opmerkelijk. Er ontstaat na bestuiving en bevruchting boven het vruchtbare bolvormige deel van het vruchtbeginsel een lang uitgegroeide snavel met een centrale spil, die nog verlengd is met de stijl met de vijfstempels. Wanneer nu de vrucht na rijping uitdroogt scheuren de repen (ook wel naalden genoemd) van de snavel met een deelvrucht los van de centrale middenzuil. Deze vruchten worden door de kracht van dat proces losgerukt en ze springen los en worden op die manier door de lucht verspreid. Het zaad in de dopvrucht is glad.

Er komen in Nederland minstens 15 soorten geranium-soorten voor, want in deze familie vallen de ooievaarsbekken:

• Beemdmooievaarsbek (Geranium pratense) - vrij zeldzaam maar vaak ingezaaid
• Bermooievaarsbek (Geranium pyrenaicum) - algemeen
• Bloedooievaarsbek (Geranium sanguineum) - algemeen maar verwilderde tuinplant
• Bosooievaarsbek (Geranium sylvaticum) - zeldzaam
• Donkere ooievaarsbek (Geranium phaeum) - vrij zeldzaam maar vaak ingezaaid
• Fijne ooievaarsbek (Geranium columbinum)  - zeldzaam
• Glanzige ooievaarsbek (Geranium lucidum) - algemeen
• Kleine ooievaarsbek  (Geranium pusillum) - algemeen
• Klein Robertskruid (Geranium purpureum) - zeldzaam
• Ronde ooievaarsbek (Geranium pusillum) - zeldzaam
• Robertskruid (Geranium robertianum) - algemeen
• Rotsooievaarsbek (Geranium macrorrhizum) - algemeen maar verwilderde tuinplant
• Roze ooievaarsbek (Geranium endressii) - algemeen maar verwilderde tuinplant
• Slipbladige ooievaarsbek (Geranium dissectum) - algemeen
• Zachte ooievaarsbek (Geranium molle) - algemeen

Het glanzige slaat op het uiterlijk van het stengelblad. Het is de enige ooievaarsbek-soort die een glanzig stengelblad heeft. Het woord Glanzige was in de 17de eeuw de gebruikelijke schrijftaalvorm.

Ooievaarsbek komt door de vorm van de vrucht die lijkt op de snavel van een Ooievaar. Eigenlijk van een Kraan vogel volgens de wetenschappelijke verklaring. Maar aangezien deze vogel niet vaak voorkomt in Nederland is de Ooievaar met een "kraanhals" een waardige opvolger.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: ?
• English: Shining crane's-bill
• Français: Géranium luisant
• Deutsch: Glänzender Storchschnabel
• Espanõl: ?
• Italiano: Geranio lucido
• Svenska: Glansnäva
• Norsk: Blankstorkenebb
• Dansk: Skinnende storkenæb

Eigenlijk verwijzen alle buitenlandse namen naar het uiterlijk van het stengelblad, glanzend/schijnend/ reflecterend etc. Dit is dus gelijk aan de Nederlandse naam of het is de benaming van de wetenschappelijke naam.

De Engelse naam is Shining crane's-bill. Dit betekent "schijnende kraanhals".

Voor de verspreiding van Glanzige ooievaarsbek in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding van Geranium lucidum in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Géranium luisant. Dit betekent "glanzende Geranium".

De Duitse naam is Glänzender Storchschnabel. Dit betekent "glanzende ooievaarbek".

Voor de verspreiding van Glanzige ooievaarsbek in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is mij onbekend. Ik weet niet welke de meest gebruikte naam is.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Geranio lucido. Dit betekent "heldere Geranium".

De Zweedse naam is Glansnäva. Dit betekent "glans-snavel".

Voor de verspreiding van Glanzige ooievaarsbek in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Blankstorkenebb. Dit betekent "heldere ooievaarsbek".

De Deense naam is Skinnende storkenæb. Dit betekent "weerkaatsende ooievaarsbek".

Ecologie

Bodem
Beschaduwde, open plaatsen op vochtige, voedselrijke, kalkhoudende, vaak stenige grond.

Groeiplaats
Zeeduinen (binnenduinrand), muren, ruigten, rotsachtige plaatsen, bermen en langs heggen.

Verspreiding

Nederland
Zeldzaam in stedelijke gebieden en in de Hollandse duinen.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Zeldzaam in het Maasgebied.

Wereld
Zuidwest-Azië, Noord-Afrika en Zuid-, Midden- en West-Europa. Noordelijk tot in Groot-Brittannië en Zuid-Scandinavië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten