Algemeen
Heel deftig gezegd is Glaskruid een urbane soort. In normale woorden: deze soort is gewoon in de stad te vinden (Urbane is afgeleid van het Latijnse Urbs wat "stad"betekent.) Het is een aparte gewaarwording om zo'n zeldzame plant in de stad te vinden. Want zowel Groot glaskruid als Klein glaskruid (Parietaria judaica) staan te boek als zeldzaam. De naam Groot is puur ter onderscheid. Er bestaat namelijk ook een Klein glaskruid (Parietaria judaica). Deze twee planten verschillen nauwelijks en zijn alleen te zien een in goede flora. Sterker nog, als Klein glaskruid op een plek gaat groeien waar meestal alleen Groot glaskruid voorkomt. Gaat Klein glaskruid qua vorm én grootte lijken op Groot glaskruid. De pollen van de plant wekken soms een allergische reactie op bij mensen die er gevoelig voor zijn. Groot Glaskruid bloeit vanaf Juni tot en met Oktober. Van dat bloeien moet men niet te veel voorstellen. Glaskruid is familie van de Brandnetels (Urticaceae) en zo bloeit hij dus ook. Samen met Klein glaskruid (Parietaria judaica) zijn dit de enige twee Glaskruidsoorten (Paritaria) die in Nederland in het wild voor komen.
Verklaring Nederlandse naam
De naam Groot is puur ter onderscheid. Er bestaat namelijk ook een Klein glaskruid (Parietaria judaica). Het echte grote verschil is dat Groot glaskruid een holle stengel heeft en Klein glaskruid niet. Dit is goed te onthouden omdat Groot glaskruid een G in zich heeft van "grote holte". Verdere verschillen zijn alleen te zien een in goede flora. Sterker nog, als Klein glaskruid op een plek gaat groeien waar meestal alleen Groot glaskruid voorkomt. Gaat Klein glaskruid qua vorm én grootte lijken op Groot glaskruid.
Tot een paar jaar geleden werd deze plant vaak gebruikt om de binnenkant van flessen en flacons schoon te maken dankzij de microscopische haren op de stengelbladeren.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring.
Namen in andere talen
- English: Eastern Pellitory-of-the-wall
- Français: Pariétaire officinale
- Deutsch: Aufrechtes Glaskraut
- Espanõl: Hierba del muro
- Italiano: Vetriola comune
- Svenska: Vanlig väggört
- Norsk: Blidnesle
- Dansk: Almindelig Springknap, Murnælde
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Eastern Pellitory-of-the-wall. Met Eastern wordt de Oostelijke variant van Glaskruid bedoeld. Hij komt van origine uit Zuidwest-Azië. Het Klein glaskruid (Parietaria judaica) komt uit het Middellandse zeegebied en de Verenigde staten. Pellitory is waarschijnlijk afgeleid van de eerste wetenschappelijke naam, Parietaria. Of-the-wall betekent gewoon "van de muur" vanwege de bodem waar de plant graag groeit.
Voor de verspreiding van Groot glaskruid in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Pariétaire officinale. Dit is de volledige wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Aufrechtes Glaskraut. Dit betekent "rechtopstaande Glaskruid". Een Latijnse synoniem voor deze plant is ook Parietaria erecta wat ook rechtopstaand Glaskruid heet. Dit alles omdat deze plant in tegenstelling tot het Klein glaskruid (Parietaria judaica) de neiging heeft omhoog te groeien.
Voor de verspreiding van Groot glaskruid in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is Hierba del muro: Dit betrekent "kruid van de muur".
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Vetriola comune: Vetriola komt van Vetriolo en betekent "zwavelzuur". Vitriool is een verouderde synoniem voor zwavelzuur, die etymologisch teruggaan op het Latijnse vitreus (en het Laat-Latijnse vitreolus), dat zoveel betekent "als vervaardigd uit glas" (te vergelijken met het Engelse vitreous, dat "glasachtig" betekent). Het verwijst naar de glasachtige glans die zowel zuiver zwavelzuur als de ervan afgeleide minerale verbindingen, de sulfaten, gemeenschappelijk hebben. Tot een paar jaar geleden werd deze plant vaak gebruikt om de binnenkant van flessen en flacons schoon te maken dankzij de microscopische haren van de bladeren.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Vanlig väggört: Vanlig betekent "gewoon"en Vägg betekent "muur" en Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid", Dus "muurkruid".
Voor de verspreiding van Groot glaskruid in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Blidnesle. Dit betekent "zachte brandnetel".
De Deense naam is Almindelig Springknap. Dit betekent "algemene springknop". Deze plant komt net iets vaker voor (almindelig), alhoewel hij al behoorlijk zeldzaam is, in Denemarken als het Klein glaskruid (heel zeldzaam). De 4 opgerolde rijpe meeldraden springen uit het bloemdek en slingeren, net als bij de Brandnetels, hun pollen de lucht in.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Licht beschaduwde, zelden zonnige, warme plaatsen op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, omgewerkte grond (op plekken waar humus en minerale bestanddelen met elkaar worden vermengd) en op stenige plaatsen.
Groeiplaats
Beschutte omgewerkte grond, aan de voet van muren, rotsen, bosranden, heggen, struwelen (voedselrijke zomen), bossen (loofbossen, met name aan de voet van hellingen en parkbossen), zeeduinen, stadswallen, ruderale plaatsen, onder stoeproosters en trottoirkanten.
Verspreiding
Nederland
Zeldzaam aan de Zeeuwse en Hollandse binnenduinrand. Elders zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Het meest in de duinen en langs de rivieren.
Wallonië
Zeer zeldzaam.
Wereld
Midden- en Zuidoost-Europa en Zuidwest-Azië. Sinds lang ingeburgerd in Noordwest-Europa en het noordelijke deel van Midden-Europa.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Parietaria officinalis
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
