Groot nimfkruid (Najas marina)

Nimfkruid is een sterk vertakt plantjes dat onder water groeit. Deze stengels breken makkelijk af en vormen zo weer een nieuwe plant. Dit heet vegetatief vermeerderen. De bladeren zijn ongeveer 4 cm lang en hebben een grof gestekelde/gekartelde bladrand. De bloemen bevinden zich in de oksels. Naast het zeer zeldzame Klein nimfkruid zijn dit de enige Nifkruid (Najas) soorten die in het wild in Nederland voorkomen. Hij bloeit in Juli tot en met September.

Groot omdat er in Nederland ook het zeer zeldzame Klein nimfkruid (Najas minor), slechts op 2 plekken!, is waargenomen.

Het woord Nimf is vernoemd naar de Griekse waternimfen (De Naiaden) De Naiaden (Naar het Griekse ναειν, wat "vloeien" betekent) zijn in de Griekse mythologie waternimfen, en waarschijnlijk dochters van de potamiden, de riviergoden. Ze personifieerden en bewaakten volgens de Grieken alle rivieren, meren, moerassen, fonteinen en bronnen. De Naiaden zijn vooral verwant aan het zoete water.

• English: spiny water nymph, Holly-leaved naiad, Spiny naiad
• Français: Grande Naïade
• Deutsch: Meer-Nixenkraut
• Espanõl: ?
• Italiano: Ranocchina marina
• Svenska: Havsnajas
• Norsk: Stivt havfrugras
• Dansk: Stor Najade

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

Er zijn drie Engelse namen:

1. Holly-leaved naiad: Dit betekent "hulsachtige bladeren naiden". Gek genoeg heb ik het nog nergens gelezen maar er is een overeenkomst tussen bladeren van deze plant en die van de Hulst (Ilex aquifolium), de stekels en een beetje het uiterlijk neem ik aan. Het woord Naiden wordt bij de Nederlandse naam uitgelegd.
2. Spiny water nymph: Dit betekent "stekelige water nimf". Het stekelige heeft met het uiterlijk te maken. De gelijkmatig verdeelde bladeren zijn tot 4 centimeter lang, 1 tot 3 millimeter breed en randen in kleine zaagvormige tanden. Het blad heeft stekels langs de middennerf. Deze plant groeit onder water.
3. Spiny naiad: Een kleine variant, "stekelige naid".

Voor de verspreiding van Groot nimfkruid in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Grande Naïade. Dit is de Franse benaming voor de Nederlandse naam.

Er zijn twee Duitse namen:

1. Große Nixenkraut: Dit betekent "groot zeemeerminnenkruid".
2. Meer-Nixenkraut: Dit betekent letterlijk "zee-zeemeerminnenkruid". Deze naam geeft aan dat Nimfkruid zowel in zoet water als in brak water wordt aangetroffen.

Voor de verspreiding van Groot nimfkruid in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is mij onbekend. Er zijn diverse varianten en ik weet niet welke de meest gebruikte naam is.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Ranocchina marina Ranocchina is een vervoeging van Ranocchio dat "kikker" betekent. Marina betekent "zee". Het is een verwijzing naar het voorkomen van de plant. Dus waar kikkersvoorkomen, zoet water. En zee, brak water.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Havsnajas. Dit is een combinatie van het woord Havs wat "zee" betekent en de eerste wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Groot nimfkruid in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Stivt havfrugras. Dit betekent "stijf zeemeerminnen gras". Het stijve zit hem in de kraakbeenachtige structuur van de plant. Groot Nimfkruid is natuurlijk geen gras maat vanwege de zeer slanke sprietachtige bladeren (1 tot 4.5 mm breed) ontstaat dit idee wel.

De Deense naam is Stor Najade. Dit betekent ook "grote najade".

Groot nimfkruid staat in warme, heldere, zonnige, niet te ondiepe, ± stikstofrijke, stilstaande of zwak stromende, matig voedselrijke, kalkhoudende, zoete tot zwak brakke wateren boven een bodem van zand, klei en veen met een dikke, losse laag organisch materiaal. Ze groeit in brede sloten en rivierlopen, in plassen, in petgaten en viskweekvijvers. De tweehuizige plant komt in alle werelddelen voor tot in de warmere delen. Nederland ligt geheel binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. De soort is zeldzaam in de Zaanse laagveengebieden , in de Hollands-Utrechtse plassen en in het rivierengebied, elders zeer zeldzaam. De rechtop staande, brosse plant draagt overal verspreide stekels, heeft rechtop staande, sterk vertakte stengels en smalle, bochtige bladeren die niet of onduidelijk geoord zijn. Bestuiving geschiedt onder water en de gevormde, iets afgeplatte en glanzende zaden hebben een onregelmatig patroon van vrij grote mazen en worden door watervogels gegeten en onverteerd verder verspreid. 

CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten