Grote bremraap (Orobanche rapum-genistae)

De planten uit de Bremraapfamilie zijn een van de weinige planten in Nederland die parasiteert op diverse specifieke soorten andere planten. Hij dood deze niet maar maakt gebruik van de voedingsstoffen waar de Bremraap dan weer van leeft  Met hun wortels onttrekken ze water en opgeloste stoffen aan de wortels van andere planten, maar de planten zijn zelf ook in staat tot fotosynthese. Alleen diverse soorten Ratelaar en Ogentroost doen dit ook. Al deze planten zijn een halfparasiet. Grote bremraap bloeit in Mei, Juni en Juli.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen in minstens 8 soorten Bremraap (Orobanche) in het wild voor in Nederland:

• Bitterkruid bremraap (Orobanche picridis) - zeldzaam
• Blauwe bremraap (Orobanche purpurea) - zeldzaam
• Distelbremraap (Orobanche reticulata) - zeer zeldzaam
• Grote bremraap (Orobanche rapum-genistae) - zeer zeldzaam
• Klavervreter (Orobanche minor) - zeldzaam
• Klimopbremraap (Orobanche hederae) - zeldzaam
• Walstrobremraap (Orobanche caryophyllacea) - zeldzaam
• Tijmbremraap (Orobanche alba) - komt niet meer voor in Nederland

Grote want het is de grootste Bremraap die in Nederland in het wild voor komt.

De naam Bremraap is afkomstig van de Brem waarop hij parasiteert. Omdat deze planten geen chlorofyl hebben, zijn ze voor hun voedingsstoffen geheel afhankelijk van andere planten, en parasiteert daarom op andere planten. Als de Grote bremraap kiemt dringt ze in een wortel van de Brem. Er ontstaat dan een onderaardse knol waaruit na verloop van tijd één of meer stengels naar buiten breken. Deze knol word/werd ook raap genoemd.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Bremfretter
• English: Greater Broomrape
• Français: Orobanche du genêt
• Deutsch: Ginster-Sommerwurz
• Espanõl: Espárrago de lobo
• Italiano: Succiamele maggiore
• Svenska: ?
• Norsk: ?
• Dansk: Høj Gyvelkvæler

De Engelse naam is Greater Broomrape. Greater betekent "grotere". Het is een van de grootste Bremrapen.Het woord Broomrape bestaat uit twee delen. Broom verwijst naar Brem, de plant waar de Grote bremraap (Orobanche rapum-genistae) op parasiteert. Het woord Brem komt van het oud Engelse Brom dat is ontstaan uit het West-Germaanse Bráma- (Oudhoogduitse Bramo , "braamstruik"). Het gebruik van de takken van deze planten voor het vegen gaf aanleiding tot de term Broom (bezem) Rape betekent "raap". Raap komt van het woord Napus (Latijn) betekend "knol/raap". Dit omdat er een onderaardse knol/raap ontstaat (zie de Verklaring van de Nederlandse naam).

Voor de verspreiding van Grote brandnetel  in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Orobanche du genêt. Orobanche is de eerste wetenschappelijke naam Du genêt betekent "van de brem".

De Duitse naam is Ginster-Sommerwurz. Ginster betekent "brem". Dit betekent dat deze plant parasiteert op de Brem. Alle Bremraap-soorten (Orobanche) heten in Duitsland Sommerwurz. Dit betekent letterlijk "zomerwortel". Dus een plant die parasiteert m.b.v. de wortel en bloeit in het begin van de zomer.

Voor de verspreiding van Grote bremraap in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Espárrago de lobo. Espárrago betekent "asperge" en Lobo betekent "wolf". Waarom is mij onbekend. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Succiamele maggiore. Alle soorten Bremraap heten in Italië Succiamele. Dit woord bestaat uit twee delen. Succia komt van Succhiare dat "zuigen" betekent. De sappen worden als het ware omhoog gezogen (parasiteren op). Mele betekent "appel". Waarom is mij nog niet bekend. Maggiore betekent "grotere" omdat dit de grootst in het wild levende Bremraap is. Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde naam kan ook nog varianten hebben.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Deense naam is Høj Gyvelkvæler. Høj betekent "hoge". Gyvelkvæler bestaat uit twee delen. Gyvel betekent "brem" en Kvæler komt van kvæle en betekent "wurgen/stikken".

De Zweedse en Noorse is bij onbekend. Er zijn dan ook geen waarnemingen in deze landen.

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op droge, voedselarme, zwak zure zandgrond met een niet te dichte begroeiing. Grote bremraap woekert vooral op Brem.

Groeiplaats
Zandige hellingen, zandige bermen en dijken, grasland (ruig grasland en schraal grasland), heide, struwelen (bremstruweel), oude rivierduintjes, langs spoorwegen (spoordijken), parken, landgoederen en afgravingen (zandgroeven).

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in de Kempen ten zidwesten van Eindhoven, in Noord-Limburg en in het rivierengebied in het oosten van Gelderland. Vroeger ook in Zuid-Limburg, Zeeuwsch-Vlaanderen en Noord-Drenthe.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in zandig Vlaanderen en in de Kempen.

Wallonië
Zeer zeldzaam in het Maasgebied en de Ardennen.

Wereld
Noordwest-Afrika en West- en Zuid-Europa, noordelijk tot in Zuid-Schotland en Nederland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten