Klavervreter (Orobanche minor)

De planten uit de Bremraapfamilie zijn een van de weinige planten in Nederland die parasiteert op diverse specifieke soorten andere planten. Hij dood deze niet maar maakt gebruik van de voedingsstoffen waar de Bremraap dan weer van leeft  Met hun wortels onttrekken ze water en opgeloste stoffen aan de wortels van andere planten, maar de planten zijn zelf ook in staat tot fotosynthese. Alleen diverse soorten Ratelaar en Ogentroost doen dit ook. Al deze planten zijn een halfparasiet.

Er komen in minstens 8 soorten Bremraap (Orobanche) in het wild voor in Nederland:

• Bitterkruid bremraap (Orobanche picridis) - zeldzaam
• Blauwe bremraap (Orobanche purpurea) - zeldzaam
• Distelbremraap (Orobanche reticulata) - zeer zeldzaam
• Grote bremraap (Orobanche rapum-genistae) - zeer zeldzaam
• Klavervreter (Orobanche minor) - zeldzaam
• Klimopbremraap (Orobanche hederae) - zeldzaam
• Walstrobremraap (Orobanche caryophyllacea) - zeldzaam
• Tijmbremraap (Orobanche alba) - komt niet meer voor in Nederland

De naam Klavervreter is afkomstig van de Klaver (o.a. vaak op de Rode klaver (Trifolium pratense)) waarop hij parasiteert. Maar het hoeft niet altijd een Klaversoort te zijn. Omdat deze planten geen chlorofyl hebben, zijn ze voor hun voedingsstoffen geheel afhankelijk van andere planten, en parasiteert daarom op andere planten. Als de Klavervreter kiemt dringt ze in een wortel van een Klaversoort. Er ontstaat dan een onderaardse knol waaruit na verloop van tijd één of meer stengels naar buiten breken. Deze knol word/werd ook raap genoemd.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: Klaverfretter
• English: Common broomrape
• Français: Orobanche mineure
• Deutsch: Kleine Sommerwurz
• Espanõl: ?
• Italiano: Succiamele minore
• Svenska: Klöversnyltrot
• Norsk: Kløversnylterot
• Dansk: Kløver-gyvelkvæler

De Engelse naam is Common broomrape. Common betekent "gewoon". Of deze soort zo gewoon is in Engeland is weet ik niet maar het lijkt er wel op. Meestal dient het woord Common ter onderscheid van andere soorten. De naam Bremraap is afkomstig van de Grote bremraap. Hij parasiteert op Circium en verschillende Carduudsoorten. Omdat deze planten geen chlorofyl hebben, zijn ze voor hun voedingsstoffen geheel afhankelijk van andere planten, en parasiteert daarom op andere planten. Als de Grote bremraap kiemt dringt ze in een wortel van de Brem. Er ontstaat dan een onderaardse knol waaruit na verloop van tijd één of meer stengels naar buiten breken. Deze knol word/werd ook raap genoemd.

Voor de verspreiding van Klavervreter in Engeland zie deze kaart

De Franse naam is Orobanche mineure. Dit is de Franse benaming van de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Kleine Sommerwurz. Kleine betekent natuurlijk  "kleine", net zoals het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam. Alle Bremraap-soorten (Orobanche) heten in Duitsland Sommerwurz. Dit betekent letterlijk "zomerwortel". Dus een plant die parasiteert m.b.v. de wortel en bloeit in het begin van de zomer.

De Spaanse naam is mij onbekend. Het aantal varianten is zo groot dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Succiamele minore. Alle soorten Bremraap heten in Italië Succiamele. Dit woord bestaat uit twee delen. Succia komt van Succhiare dat "zuigen" betekent. De sappen worden als het ware omhoog gezogen (parasiteren op). Mele betekent "appel". Waarom is mij nog niet bekend. Minore betekent "kleinere" omdat dit een kleinere Bremraapsoort is. 

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk, Klöversnyltrot/Kløversnylterot. Snylterot bestaat uit twee delen. Klöver betekent natuurlijk "klaver", de plant waarop hij meestal parasiteert. Snylte betekent "parasiet/klaploper" en Rot betekent "wortel".

De Deense naam is Kløver-gyvelkvæler. Klöver betekent natuurlijk "klaver", de plant waarop hij meestal parasiteert. Gyvelkvæler bestaat uit twee delen. Gyvel betekent "brem" en Kvæler komt van kvæle en betekent "wurgen/stikken".

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op matig droge tot meestal vochtige, matig voedselrijke, kalkhoudende grond (meestal op klei, soms op leem of mergel). De plant woekert het meest op Rode klaver, maar ook op andere vlinderbloemige planten, zeer zelden op o.a. Gewoon duizendblad en Echt bitterkruid.

Groeiplaats
Rivierdijken, bermen, grasland (vochtig, licht bemest grasland en kalkrijke hellingen), akkers (klavervelden) en langs spoorwegen (spoorwegterreinen).

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in Zeeland en enkele aangrenzende gebieden, zeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in het rivierengebied en aangrenzende gebieden.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Het meest in de Polders.

Wallonië
Zeer zeldzaam.

Wereld
Oorspronkelijk in Zuidwest-Azië, Noord-Afrika en Zuid-Europa. Als cultuurvolger verspreid naar Midden- en West-Europa (noordelijk tot in Zuid-Zweden), Noord-Amerika, oostelijk Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten