Algemeen
Klein Robertskruid is letterlijk het kleine broertje/zusje van Robertskruid (Geranium robertianum). De bloemen zijn kleiner niet de gehele plant. Deze van oorsprong Mediterrane soort is voor het eerst in 1986 in Nederland aangetroffen en breidt zich sindsdien via het Nederlandse spoorwegnet uit. En in dit geval heel letterlijk. Het gefotografeerde exemplaar stond daadwerkelijk op het perron (perron 1 Gouda-Goverwelle) bij een prillenbak en het wachthuisje. Als je de plant beter bekijkt zie je met gemak al de kenmerken die te vinden staan op internet of een recente flora, want in oudere boeken staat hij natuurlijk niet. Klein Robertskruid bloeit in Mei tot en met September.
Er komen in Nederland minstens 15 soorten geranium-soorten voor, want in deze familie vallen de ooievaarsbekken:
- Beemdmooievaarsbek (Geranium pratense) - vrij zeldzaam maar vaak ingezaaid
- Bermooievaarsbek (Geranium pyrenaicum) - algemeen
- Bloedooievaarsbek (Geranium sanguineum) - algemeen maar verwilderde tuinplant
- Bosooievaarsbek (Geranium sylvaticum) - zeldzaam
- Donkere ooievaarsbek (Geranium phaeum) - vrij zeldzaam maar vaak ingezaaid
- Fijne ooievaarsbek (Geranium columbinum) - zeldzaam
- Glanzige ooievaarsbek (Geranium lucidum) - algemeen
- Kleine ooievaarsbek (Geranium pusillum) - algemeen
- Klein robertskruid (Geranium purpureum) - zeldzaam
- Ronde ooievaarsbek (Geranium rotundifolium) - zeldzaam
- Robertskruid (Geranium robertianum) - algemeen
- Rotsooievaarsbek (Geranium macrorrhizum) - algemeen maar verwilderde tuinplant
- Roze ooievaarsbek (Geranium endressii) - algemeen maar verwilderde tuinplant
- Slipbladige ooievaarsbek (Geranium dissectum) - algemeen
- Zachte ooievaarsbek (Geranium molle) - algemeen
In 1700 publiceerde de Franse botanicus Joseph Pitton de Tournefort (5 juni 1656 - 28 december 1708) al een 3-delige boekenserie Institutiones Rei Herbariae met daarin een prachtige afbeelding van de bloem (delen) van deze plant.
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
De uitleg staat al hierboven (paragraaf Algemeen).
De naam Robertskruid komt mogelijk van de heilige Robert de Molesme of Ruprecht., de stichter van de Cistercienorde in de elfde eeuw (1098). Dit omdat hij op de geneeskrachtige werking (bloedstelpend) van de plant geattendeerd heeft. Maar dit is de meest gelezen verklaring. De waarheid is soms weerbarstiger zoals dit artikel op naturetoday.com te lezen is.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Lytse sweltsjeblom
- English: Little-Robin
- Français: Géranium pourpre
- Deutsch: Purpur-Storchschnabel
- Espanõl: ?
- Italiano: Geranio purpureo
- Svenska: Purpurnäva
- Norsk: ?
- Dansk: Purpur-Storkenæb
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Little-Robin. Dit betekent "klein roodborstje". Het woord Klein word al op andere plekken uitgelegd. Roodborstje vanwege de kleur van de stengel en stengelbladeren die later rood kleurt.
Voor de verspreiding van Klein robertkruid in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Géranium pourpre. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam. Bij bijna alle buitenlandse namen zie je de wetenschappelijke naam of een kleine variant (bijv. de Zweedse en Deense naam) terug komen. Alleen de Spaanse en Noorse naam is mij onbekend. Er zijn in Spanje zoveel varianten dat ik de meest gebruikte naam niet ken. In Noorwegen zijn naar mijn weten geen waarnemingen.
Voor de verspreiding van Klein robertskruid in Duitsland zie deze kaart.
Voor de verspreiding van Klein robertskruid in Zweden zie deze kaart.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Meestal licht beschaduwde, open plaatsen op droge, matig voedselrijke, vaak kalkhoudende zandgrond of op stenige plaatsen.
Groeiplaats
Rotsachtige plaatsen, heggen, struwelen en langs spoorwegen.
Verspreiding
Nederland
Zeer zeldzaam in stedelijke gebieden.
Vlaanderen
Zeldzaam, voornamelijk langs spoorwegen. Voor het eerst gevonden in 1994.
Wallonië
Zeer zeldzaam in stedelijke gebieden.
Wereld
Het Middellandse Zeegebied, in Midden-, West- en Zuidwest-Europa, Zuid-Ierland, zuidelijk Groot-Brittannië en op Madeira.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Klein robertskruid
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
