Algemeen
Moerasmuur is de kleinste Muur-soort (stellaria) in het wild in Nederland. De bloemetjes zijn amper 7mm groot. En dan vallen de kelkbladen ook nog nauwelijks op want de witte kroonblaadjes zijn veel kleiner dan het kelkblad. Doordat de kroonblaadjes bijna helemaal tot beneden aan toe gespleten zijn, denk je al snel dat er tien kroonbladen zijn. Vaak zijn het er niet eens 5 want ze zijn zo fragiel dat ze bij een beetje regen of wind al afvallen. Moerasmuur is algemeen maar omdat het plantje zo klein is loop je er zo voorbij. Moerasmuur bloeit in Mei tot en met Augustus.
Er komen minstens 9 soorten Muur (Stellaria) in het wild voor in Nederland:
- Bosmuur (Stellaria nemorum) - zeldzaam
- Duinvogelmuur (Stellaria apetala) - algemeen
- Heggenvogelmuur (Stellaria neglecta) - zeldzaam
- Grasmuur (Stellaria graminea) - algemeen
- Grote muur (Stellaria holostea) - algemeen
- Moerasmuur (Stellaria alsine) - algemeen
- Vogelmuur (Stellaria media) - algemeen
- Watermuur (Stellaria aquatica/Myosoton aquaticum) - algemeen
- Zeegroene muur (Stellaria palustris) - algemeen
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
Veel planten hebben bij een deel van de Nederlandse naam de woorden Water/Moeras/Rivier gekregen. Al deze soorten kunnen dan juist daar voorkomen. Eigenlijk word hiermee gezegd dat de betreffende plant een (zeer) natte bodemsamenstelling nodig heeft. De naam dient ook vaak ter onderscheid van andere soorten.
Het woord muur is als volgt te verklaren. Vogelmuur heet in het Duits Vogelmiere en is uit het Frans over genomen met de naam Mouron des oiseaux. Bij Dodoens (1644) werd Vogelmuur benoemd “van de fransoysen du Mouron; van de welcke de Nederlanders den naem Muer ghenomen hebben“. Het is dus hoogstwaarschijnlijk dat de naam Muur afgeleid is uit het Franse Mouron.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Lytse mier
- English: Bog stitchwort
- Français: Stellaire des sources
- Deutsch: Quell-Sternmiere
- Espanõl: ?
- Italiano: Stellaria alsine
- Svenska: Källarv
- Norsk: ?
- Dansk: Sump-Fladstjerne
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Bog stitchwort Bog betekent "moeras". Met Stitch wordt een pijn in de zij bedoeld die je zou kunnen voelen als je je niet eerst uitstrekt. Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel. Deze plant was een remedie hiervoor.
Voor de verspreiding van Moerasmuur in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Stellaire des sources. Dit betekent "Stellaria van de bronnen". Een Franse manier om te zeggen dat deze plant graag "natte" voeten heeft.
De Duitse naam is Quell-Sternmiere. betekent "bron stervormige muur". Het woord bron word bij de Franse naam uitgelegd. Het woord Miere is dus de Duitse benaming voor het tweede gedeelte van de Nederlandse naam.
Voor de verspreiding van Moerasmuur in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is ?
De Italiaanse naam is Stellaria alsine. Ik denk omdat er niet of nauwelijks waarnemingen zijn in Italië dat de wetenschappelijke naam is aangehouden.
De Zweedse naam is Källarv. Käll betekent "bron". Arve betekent letterlijk erfgoed maar het is een algemene Scandinavische term voor Kruid.
Voor de verspreiding van Moerasmuur in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is mij nog onbekend.
De Deense naam is Sump-Fladstjerne. Dit betekent letterlijk "moeras vlakster". Alle planten uit het geslacht Stellaria heten in Denemarken Fladstjerne. Het gaat hier natuurlijk om de bloemvorm. De kroonblaadjes zijn zo diep ingesneden dat ze totaal de vorm van een ster hebben. In werkelijkheid heeft de bloem maar 5 kroonblaadjes maar het lijken er meer. Het woord vóór Fladstjerne geeft aan om welke soort het gaat. In dit geval Sump.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, open plaatsen op vochtige tot natte, voedselrijke, vaak zwak zure grond (zand, veen en leem).
Groeiplaats
Waterkanten (langs beekjes en sloten), moerassen (rietland), bossen (langs bospaden en natte bossen), grasland (open plekken in drassig hooiland, kaalgetrapte plekken in weiland, bijv.op kwelplekken of bij veedrinkplaatsen), plagplekken, karrensporen en zeeduinen.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in laagveengebieden, het oosten en midden en in duingebieden, vrij zeldzaam in Zuid-Limburg, zeldzaam tot zeer zeldzaam in kleigebieden.
Vlaanderen
Vrij algemeen, maar zeer zeldzaam in het kustgebied. Het meest in rivier- en beekdalen.
Wallonië
Vrij algemeen. Het meest in de Ardennen.
Wereld
In vrijwel heel Europa, Noordwest-Afrika, West-Siberië, Zuid- en Oost-Azië en oostelijk Noord-Amerika.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Moerasmuur
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
