Moeraswespenorchis (Epipactis palustris)

Naast de deze Orchis komt de Brede wespenorchis (Epipactis helleborine subsp. helleborine) voor. Bijna dezelfde naam maar deze is bepaald niet zeldzaam. De Moeraswespenorchis is veel zeldzamer (deze staat op de Rode lijst als vrij zeldzame soort) en hij houd van natte voeten en is meestal alleen te vinden in een natuurgebied.  De plant is ook veel witter van kleur. Deze plant kent nogal wat op elkaar lijkende soorten en veel ondersoorten. Onderstaand lijstje geeft weer welke Epipactis-soorten er in het wild voorkomen in Nederland.  De Moeraswespenorchis bloeit vanaf Juni tot en met Augustus.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen dus minstens  5 Wespenorchis (Epipactis) soorten in het wild voor in Nederland:

• Bruinrode wespenorchis (Epipactis atrorubens) - zeer zeldzaam
• Brede wespenorchis (Epipactis helleborine subsp. helleborine) - algemeen
• Duinwespenorchis (Epipactis helleborine subsp. neerlandica) - zeldzaam
• Geelgroene wespenorchis (Epipactis muelleri) - zeer zeldzaam
• Moeraswespenorchis (Epipactis palustris) - vrij zeldzaam

Op de onderstaande lijst staan 26 soorten orchideeën. De meeste zijn, zoals hierboven genoemd, zeer zeldzaam tot zeldzaam. Sommige zijn zelfs algemeen. Maar alle zijn waargenomen in Nederland. Soms alleen in het puntje van Zuid-Limburg, soms enkel op de waddeneilanden en soms verspreid over een deel van het land. Zoals ook hierboven beschreven staat gebeurt het vaak dat orchideeën kruisen met andere soorten. Er ontstaan dan zogenaamde hybride soorten. Deze staan niet in de lijst.

• Aapjesorchis (Orchis simia)
• Bijenorchis (Ophrys apifera)
• Bokkenorchis (Himantoglossum hircinum)
• Bosorchis (Dactylorhiza fuchsii)
• Brede orchis (Dactylorhiza majalis)
• Brede wespenorchis (Epipactis helleborine subsp. helleborine)
• Bruinrode wespenorchis (Epipactis atrorubens)
• Dennenorchis (Goodyera repens)
• Duinwespenorchis (Epipactis helleborine subsp. neerlandica)
• Gevlekte orchis (Dactylorhiza maculata)
• Groenknolorchis (Liparis loeseli)
• Grote keverorchis (Neottia/Listera ovata)
• Harlekijn (Anacamptis morio/Orchis morio)
• Herfstschroeforchis (Spiranthes spiralis)
• Hondskruid (Anacamptis pyramidalis)
• Honing orchis (Herminium monorchis)
• Hyacintorchis (Himantoglossum robertianum)
• Kleine keverorchis (Neottia cordata)
• Mannetjesorchis (Orchis mascula)
• Poppenorchis (Orchis anthropophora)
• Purperorchis (Orchis purpurea)
• Rietorchis (Dactiloryza majalis subs.praetermissa)
• Soldaatje (Orchis militaris)
• Veenmosorchis (Hammarbya paludosa)
• Vliegenorchis (Ophrys insectifera subsp. insectifera)
• Welriekende nachtorchis (Platanthera bifolia)

Omdat het niet altijd even makkelijk is een Orchis op naam te brengen staat er op de site van Floron een handige zoekkaart.

Moeras is omdat deze Orchis graag van "natte voeten" houdt. Dit in tegenstelling tot die andere Wespenorchis, de Brede wespenorchis (Epipactis helleborine subsp. helleborine) 

De naam Orchis komt van het Griekse όρχις en betekent "testikel/teelbal". Het woord Orchis werd voor het eerst gebruikt door de Griekse filosoof en botanicus Theophrastus (371/372 - 287/286 v.Chr.) in zijn boek De historia plantarum (Dit betekent "De natuurlijke geschiedenis van planten"). Testikel/teelbal omdat veel planten uit de Orchis familie twee wortelknollen hebben. Deze knollen lijken op testikels.

Zie ook de wetenschappelijke  verklaring

• Frysk: Dúnkaaiblom
• English: Marsh helleborine
• Français: Épipactis des marais
• Deutsch:Echte/Weisse sumpfwurz
• Espanõl: ?
• Italiano: Elleborine palustre
• Svenska: kärrknipprot
• Norsk: Myrflangre
• Dansk: Sumphullæbe

De Engelse naam is Marsh helleborine. Dit betekent "moeras Helleborine". Moeras slaat natuurlijk op de voorkeur voor een vochtige omgeving. Helleborine is hetzelfde als Epipactis, de eerste wetenschappelijke naam, en omvat zo'n 70 Orchis soorten.

Voor de verspreiding van de Moeraswespenorchis in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Épipactis des marais. Dit betekent "Epipactis van het moeras. Het is de Franse benaming die gelijk is aan de volledige Engelse naam.

De Duitse naam is Echte/Weisse sumpfwurz. Dit betekent "echte/witte moerasorchis". De enige naam die de nadruk legt op de mooie witte bloemen van deze Moerasorchis.

De Spaanse naam is mij onbekend.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Elleborine palustre. Dit is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is kärrknipprot Dit woord bestaat uit drie delen. Kärr betekent "moeras". Knipp komt van Knippe wat "bundel" betekent. Rot betekent "wortel". Dus eigenlijk een plant die graag in het bos groeit en een wortel als een "bundel" heeft. Deze Epipactis groeit graag in een vochtige omgeving en de wortels van deze familie hebben geen knollen zoals bij andere orchissen.

Voor de verspreiding van Moeraswespenorchis in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Myrflangre. Dit betekent "moeras Epipactis". Flangre is de Noorse benaming voor een Epipactis soort.

De Deense naam is Sumphullæbe. Sump betekent moeras. Hullaebe bestaat uit twee delen. Hul betekent "hol" en Leabe betekent "lip". Dit heeft te maken met het uiterlijk van de bloem.

Ecologie

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Laat ze staan!

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten