Noordelijke waterlelie

Algemeen

Pas sinds 19 januari 2021 is de laatste wijziging toegepast op de determinatiehulp tussen deze plant en de Witte waterlelie  (Nymphaea alba). Zoveel lijken deze twee planten op elkaar. Niet zo gek want eerst dacht men dat het een ondersoort was. Later bleek het dus wel degelijk een andere soort te zijn. Er zijn verschillen zoals de hulp laat zien. Noordelijke waterlelie bloeit in Mei tot en met Augustus.

Bij iedereen is één lid van de Waterleliefamilie (Nymphaceae) bekend, de grootste, de Reuzenwaterlelie (Victoria amazonica) met bladeren van soms wel 3 meter breed waar je een baby op kunt zetten. De kleinste soort daarentegen kent vrijwel niemand: Nymphaea thermarum. Deze dwergwaterlelie komt uit Rwanda en kan met zijn blaadjes nog geen playmobilpoppetje dragen.

Er komen minstens 3 Waterlelie (Nympaea) soorten in het wild voor in Nederland:

Verklaring Nederlandse naam

Het Noordelijke is niet het deel in Nederland waar deze plant voor komt zoals het Floron verspreidingskaartje laat zien maar het voorkomen in Noord-Europa. Nederland is juist het uiterst Zuid-Westelijke gedeelte van Europa waar de Noordelijke Waterlelie voorkomt.

Veel planten hebben bij een deel van de Nederlandse naam de woorden Water/Moeras/Rivier gekregen. Al deze soorten kunnen dan juist daar voorkomen. Eigenlijk word hiermee gezegd dat de betreffende plant een (zeer) natte bodemsamenstelling nodig heeft. De naam dient ook vaak ter onderscheid van andere soorten.

De plant is absoluut geen lid van de Leliefamilie (Liliaceae). De naam is kennelijk gegeven omdat de plant er soms erg veel op leek. Gek genoeg heb ik dit nog nergens gelezen.

Meer

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

Namen in andere talen

  • Frysk: Noardske swanneblom
  • English: ?
  • Français: Nénuphar blanc boréal
  • Deutsch: Kleine Seerose
  • Espanõl: ?
  • Italiano: ?
  • Svenska: Nordnäckros
  • Norsk: Kantnykkerose
  • Dansk: Liden Nøkkerose

Verklaring Buitenlandse namen

De Engelse naam is 

De Franse naam is Nénuphar blanc boréal. Nénuphar komt van het Egyptisch/Arabisch en is een dialect. Het betekent een waterplant die bekend staat als de White Lotus (Nymphaea lotus). Na een paar jaar is dit "Nénufar" of "Nénuphar" geworden. Blanc betekent natuurlijk "wit", de kleur van de bloem. Borëal komt van het Latijnse Boreus dat "noordelijk" betekent, verwijzend naar het voorkomen in Noord-Europa van de plant.

De Duitse naam is Kleine Seerose. Dit betekent "kleine zeer-roos".

De Spaanse naam is mij onbekend.

De Italiaanse naam is mij onbekend.

De Zweedse , Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Nordnäckros/Kant Nykkerose/Liden nøkkerose. Het Zweedse Nord betekend 'zuid" wat het onderscheid maakt met de Sydnäckros (Witte waterlelie (Nymphaea alba)). Kant betekent "kantig", dit heeft te maken met een determinatiekenmerk van de bloem. Liden betekent "klein". Deze plant is niet kleiner. De naam is puur ter onderscheid.Een verklaring voor het woord Näck/Nykk/Nøkk is te vinden op deze siteDe Deense, Noorse en Deense naam komt van Näcken, Näkki en Nøkk en verwijst naar "nix": een kwaadaardige watergeest die volgens de Noord-Europese folklore woonde in beken en meren. Deze zocht naar mensen om hen te verleiden met betoverd vioolspel en dit eiste menselijke offers.

Ecologie & Verspreiding

De Noordelijke waterlelie is volgens recent onderzoek goed te onderscheiden van de Witte waterlelie door blad-, bloem- en stuifmeelkenmerken (zie determinatiehulp waterlelies). Ze staat in open, zonnig, matig voedselarm tot voedselrijk, neutraal tot zwak zuur, stilstaand of zwak stromend water met een humeuze, deels veenachige modderlaag. Ze kan in allerlei wateren en watergangen groeien, maar grote wateren worden ten onzent doorgaans gemeden. Deze soort komt voor van Midden-Siberië tot in Noord- en Midden-Europa, zuidwestelijk tot in België en Nederland. In Nederland ligt het zwaartepunt van de verspreiding aan de westkant van het Drents Plateau, in de beekdalen en veenkoloniën van Zuidoost-Friesland. In Drenthe en Overijssel is de soort sporadisch aangetroffen in een aantal andere veenkoloniën, en hier blijft ze te zoeken. In Noord-Brabant staat de Noordelijke waterlelie op een enkele plaats in een afgesloten Maasarm. Beide typen groeiplaatsen zijn ook bekend uit noordelijk Midden-Europa.

CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel & Rense Haveman, 2016

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding Noordelijke waterlelie

Verspreiding Noordelijke waterlelie

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten