Algemeen
De Ruige weegbree is best goed te herkennen. De stengelbladeren, en de stengel zelf zijn opvallen (mooi!) behaard. En als de plant bloeit is er een explosie van lila-gekleurde bloemetjes in de aar. Met name de ver naar buiten stekende meeldraden met helmknoppen bepalen het aanzien van de bloeiwijze. Ruige weegbree bloeit in Mei en Juni.
Er komen in Nederland minstens 7 Weegbree (Plantago) soorten in het wild voor in Nederland:
- Getande weegbree (Plantago major subsp. intermedia) - algemeen
- Grote weegbree (Plantago major subsp. major) - algemeen
- Hertshoornweegbree (Plantago coronopus) - algemeen
- Ruige weegbree (Plantago media) - vrij zeldzaam
- Smalle weegbree (Plantago lanceolata) - algemeen
- Zandweegbree (Plantago arenaria) - zeldzaam
- Zeeweegbree (Plantago maritima) - vrij zeldzaam
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
Het ruige zit hem natuurlijk in de beharing. Maar let goed op, Getande weegbree (Plantago major subsp. intermedia) kan ook behaard zijn.
Weegbree betekent "wegbeheerser". Deze plant produceert zaden die een gelei bezitten waardoor ze gemakkelijk aan de schoenen en voetzolen blijven plakken zodat de plant zich makkelijk verspreidt.
Dit is ook het stofje dat gebruikt word om jeuk en brandnetelblaren te behandelen, door met het blad over de te behandelen plek te wrijven. Dit komt doordat het iridoïden in zich heeft, die bestaan uit aucuboside.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Rûch weversblêd
- English: Hoary plantain
- Français: Plantain moyen
- Deutsch: Mittel-Wegerich
- Espanõl: Lantén mediano
- Italiano: Piantaggine pelosa
- Svenska: Rödkämpar
- Norsk: Dunkjempe
- Dansk: Dunet Vejbred
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Hoary plantain. Hoary vertaal je dus niet met Harig of Ruig maar met Grijs. Door het sterk harig karakter van de plant krijgr Ruige weegbree een beetje grijs karakter. Het woord Plantain is de Engelse benaming voor weegbree. Het komt van de geslachtsnaam Plantago en is afgeleid van het Latijnse Planta Pedis dat "voetzool" betekent. Dit omdat men het plat tegen de bodem liggende blad met een voetzool vergeleek. Dit sloeg vooral op de Grote weegbree (Major betekent groot/breed) die met zijn brede bladeren algemeen langs wegen voorkomt. Deze soort werd de naamgever voor het gehele geslacht Weegbree, ook voor soorten met smallere bladeren zoals bijv. Smalle weegbree (Plantago lanceolata).
Voor de verspreiding van Ruige weegbree in Engeland zie deze kaart.
De Franse, Duitse en Spaanse naam is min of meer gelijk, Plantain moyen/Mittel-Wegerich/Lantén mediano. Dit is de Franse, Duitse en Spaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.
Voor de verspreiding van Ruige weegbree in Duitsland zie deze kaart.
De Italiaanse naam is Piantaggine pelosa. Dit betekent wel (in tegstelling tot de Engelse naam) Harige weegbree.
De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk,Rödkämpar/Dunkjempe. Alle Weegbree-soorten in Zweden en Noorwegen heten Kämper/Kjempe. Dit betekent "strijder". Hiermee worden de meeldraden bedoeld en een ander kenmerk van de plant. Röd betekent "rood" maar niet vel rood maar een beetje rossig en dan klopt het aardig met de kleur van de meeldraden. Dun betekent "donsig". Hiermee word het harig karakter van de plant bedoeld.
Voor de verspreiding van Ruige weegbree in Zweden zie deze kaart.
De Deense naam is Dunet Vejbred. Dit betekent "donzige weegbree". Vejbred is de Deense benaming voor een Weegbree-soort.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, kalkrijke grond (mergel, löss, rivierzand, leem, zavel en lichte klei).
Groeiplaats
Dijken (grasland op rivierdijken en kanaaldijken), bermen, hellingen, langs spoorwegen (spoorbermen), grasland (gazons, kalkgrasland en weiland), zandige ruggen in uiterwaarden en rivierduinen.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in Zuid-Limburg, in het rivierengebied en plaatselijk in Zeeland. Elders zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Vrij algemeen in de Maasvallei, in Zuid-Limburg en in de omgevning van Brussel. Elders zeer zeldzaam.
Wallonië
Algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen).
Wereld
In een groot deel van Europa. Oostelijk tot Midden-Siberië. Ingebugerd in Oost-Azië, Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Ruige weegbree
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
