Speerdistel (Cirsium vulgare)

Details
Speerdistel

Algemeen

De Speerdistel is een algemene plant die erg opvalt vanwege zijn zeer brede, stekelige en grote uiterlijk. Zowel als rozet als volwassen plant van ruim 1.20 meter. Het is ook de enige distel met speld lange stekels die echt heel scherp zijn. Een grappig detail vond ik op een Wikipagina. In de wapenkunde is sinds de middeleeuwen een op een distel lijkende plant het symbool van Schotland. Het zou gaan om de Wegdistel (Onopordum acanthium), maar sommige biologen achten het onwaarschijnlijk dat deze soort in Schotland voorkwam in de middeleeuwen en dat het mogelijk gaat om de speerdistel. 

De Speerdistel bloeit in Juli en Augustus.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 6 soorten Vederdistel (Cirsium) in het wild voor in Nederland:

  • Akkerdistel (Cirsium arvense) - Algemeen
  • Kale jonker (Cirsium palustre) - Algemeen
  • Moesdistel (Cirsium oleraceum) - zeldzaam
  • Spaanse ruiter (Cirsium dissectum) - vrij zeldzaam
  • Speerdistel (Cirsium vulgare) - algemeen
  • wollige distel (Cirsium eriophorum) - zeer zeldzaam

De term Distel is een Ruim begrip. Meestal lezen mensen "een stekelige composiet". Er zijn 5 soorten "Distels":

Verklaring Nederlandse naam

Het woord Speerdistel heeft alles te maken met de speervormigebladeren.

Het woord Distel is niet zo makkelijk te verklaren. Op etymologiebank.nl is een mogelijke uitleg te lezen.

Meer

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

Namen in andere talen

  • Frysk: Spierstikel
  • English: Spear Thistle
  • Français: Cirse commun
  • Deutsch: Gewöhnliche Kratzdistel
  • Espanõl: Cardo Negro
  • Italiano: Cardo asinino
  • Svenska: Vägtistel
  • Norsk: Vegtistel
  • Dansk: Horse-Tidsel

verklaring Buitenlandse namen

De Engelse naam is Spear Thistle. Dit is de Engelse vertaling van de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Speerdistel in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Cirse commun. Dit is de Franse benaming voor de wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Gewöhnliche Kratzdistel. Dit betekent "gewone kratzdistel". Dit betekent "krabben/schrapen distel". Een beetje algemene term voor een scherpe distel. Maar misschien worden hier de extreem lange scherpe punten op de stengel aan het eind van de van de stengelbladeren wel mee bedoeld.

De Spaanse naam is Cardo Negro. Dit betekent "zwarte distel". Waarom juist de kleur zwart is mij onbekend.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Cardo asinino. De Italiaanse naam "Cardo" is vrij algemeen en heeft ongeveer dezelfde status als de naam 'Distel' in het Nederlands. De volgende planten heten in het Italiaans Cardo: Carduus, Carduncellus , Carlina , Centaurea , Cnicus , Cynara , Echinops , Galactites , Jurinea , Onopordum , Scolymus , Silybum , Tyrimnus , alle soorten van de Asteraceae- familie, alle soorten van het geslacht Eryngium, Apiaceae, alle soorten van het geslacht Dipsacus en de familie Dipsacaceae . Dit betekent "ezelachtige cardo/distel". Het is mij onbekend wat de (koppige)ezel met deze plant te maken heeft.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is vrijwel gelijk, Vägtistel/Vegtistel. Dit betekent "wegdistel". Het grappige is dat de met de Nederlandse naam Wegdistel (Onopordum acanthium) een hele andere plant wordt bedoeld.

Voor de verspreiding van Speerdistel in Zweden zie deze kaart.

De Deense naam is Horse-Tidsel. Waarom deze naam is mij onbekend.

Ecologie & Verspreiding

Ecologie

Bodem
Zonnige, zelden licht beschaduwde, open plaatsen op matig droge tot vochtige, voedselrijke tot zeer voedselrijke, humushoudende, zwak zure tot kalkhoudende, vaak verstoorde of omgewerkte grond (vrijwel alle grondsoorten, maar het minst op veen).

Groeiplaats
Zeeduinen, bossen (lichte plekken in loofbossen), kapvlakten, grasland (hooiland en weiland)i, ruige bermen, ruderale plaatsen, ruigten, waterkanten, moerassen (natte randen van ruig rietland op klei), beweide taluds van kleiige dijken en zandruggen in uiterwaarden.

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar iets minder in de Kempen.

Wallonië
Zeer algemeen.

Wereld
Oorspronkelijk uit West-Siberië en Europa. Nu in alle werelddelen, in gebieden met een gematigd klimaat.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding Speerdistel

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten

Foto's