Algemeen
Uitstaande melde is zo gewoon en zo weinig opvallend, niet de grootte maar het bloeiende gedeelte, dat er weinig mooie foto's van bestaan. Hopelijk brengt dit artikel een beetje verandering hierin. De vorm van de stengelbladeren is zo variabel dat dit niet gebruikt moet worden als determineerkenmerk. Wel is handig om te bedenken waar je bent. In dit geval is dit zeker belangrijk omdat je dan redelijk zeker bent welke soort het wel of niet is. Uitstaande melde bloeit in Juli tot en met September.
Er komen minstens12 soorten Melde (Atriplex) in het wild voor in Nederland:
- Gelobde melde (Atriplex laciniata) - Zeer zeldzaam
- Gesteelde / Gewone zoutmelde (Atriplex pedunculata / portulacoides) - Vrij zeldzaam
- Gesteelde spiesmelde (Atriplex longipes) - Zeldzaam
- Gesteelde zoutmelde (Atriplex pedunculata) - Zeer zeldzaam
- Gewone zoutmelde (Atriplex portulacoides) - Vrij zeldzaam
- Grijze melde (Atriplex micrantha) - Zeldzaam
- Hoornmelde (Axyris amaranthoides) - Zeer zeldzaam
- Kustmelde (Atriplex glabriuscula) - Zeldzaam
- Spiesmelde (Atriplex prostrata) - Algemeen
- Strandmelde (Atriplex littoralis) - Vrij zeldzaam
- Tuinmelde (Atriplex hortensis) - Zeldzaam/Verwilderd
- Uitstaande melde (Atriplex patula) - Algemeen
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
Het woord uitstaande heeft te maken met de zijstengels. Veel leden van de Amarantenfamilie hebben vaak een gedrongen uiterlijk. Zo niet de Uitstaande melde. Deze plant heeft zijstengels die soms langer zijn dan de hoofdstengel.
Alle delen van de plant, dus de stengel, bladeren en bloeiende gedeelten zijn bezet met wolvormige haren zodat de plant bestoven lijkt met meel. Het woord Melde zou daar vanaf geleid zijn.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Platte melt
- English: Common orache
- Français: Arroche étalée
- Deutsch: Spreizende Melde
- Espanõl: Armuelle
- Italiano: Atriplex patula
- Svenska: Vägmålla
- Norsk: ?
- Dansk: Svine-Mælde
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Common orache. Dit betekent "gewone Orache".
Veel plantensoorten beginnen met de naam Gewoon/Gewone. Hiermee word vaak bedoelde 'de meest voorkomende'. Het betekent niet dat deze soort niet zeldzaam is. Dit is afhankelijk van de soort. Ook vaak word met het woord Gewoon/Gewone onderscheid gemaakt tussen soorten uit het zelfde geslacht. Bijv. harige/glanzende/grote etc. Dit alles geldt ook voor het woord Vulgaris/Vulgare dat vaak aan het eind van een wetenschappelijke naam staat.
Orache is via heel veel talen afkomstig uit het Oudgriekse ἀτράφαξυς (atráphaxus). Maar de betekenis hiervan is onbekend. Een Orache soort is in Engeland altijd een Melde (Atriplex) soort.
Voor de verspreiding van Uitstaande melde in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Arroche étalée. Dit is de Franse benaming voor de gehele Nederlandse naam. Net zoals in Engeland heet elke Melde-soort (Atriplex) Arroche.
De Duitse naam is Spreizende Melde. Dus de Duitze benaming voor de volledige Nederlandse naam.
Voor de verspreiding van Uitstaande melde in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is Armuelle. Dit is net als in Engeland en Frankrijk de algemene naam voor een Melde-soort in Spanje. Maar welke is mij onbekend.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is de volledige wetenschappelijke naam. Waarom dit is is mij onbekend. De plant komt in geheel italië voor.
De Zweedse naam is Vägmålla. Dit betekent letterlijk "wegmarkering". Een beetje verwarrende naam voor een plant zonder expliciete kleur.
Voor de verspreiding van Uitstaande melde in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is mij nog onbekend.
De Deense naam is Svine-Mælde. Dit betekent "varkensmelde". Waarom is mij onbekend. Ik dacht altijd dat Melde als een soort spinazie gegeten werd. En dus niet door varkens.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, open plaatsen op vochtige, zeer voedselrijk, vaak bemeste en betreden, liefst wat zwaardere grond. Zelden op zilte grond (zand, leem, klei en stenige plaatsen).
Groeiplaats
Wegranden, akkers (hakvruchtakkers), moestuinen, bij mesthopen en voederkuilen, ruigten, verstoorde grond, braakliggende grond, op puin en waterkanten (langs de Maas in de oeverzone op grindbanken).
Verspreiding
Nederland
Algemeen.
Vlaanderen
Zeer algemeen, maar zeldzamer in streken met een zure zandbodem.
Wallonië
Algemeen, maar wat minder algemeen in de Ardennen.
Wereld
Gematigde streken op het noordelijk halfrond.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Uitstaande melde
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
