Vlasbekje (Linaria vulgaris)

Op de website van floravannederland kwam ik het volgende stukje tegen. Een typisch verhaal voor deze plant: Vlasbekje is een echte hommelbloem. Deze insecten zijn krachtig genoeg om de bloem open te maken en boven- en onderlip van elkaar te drukken. In de spoor vinden ze nectar, maar en passant krijgen ze stuifmeel mee dat ze bij bezoek aan een volgende bloem afgeven aan de stempels. Zo wordt de kruisbestuiving tot stand gebracht. De bloem is er helemaal op gebouwd dat alleen hommels met lange tongen op bezoek komen; maar hommels met korte tongen bijten vaak een gat in de spoor. Ze kunnen dan van buiten de bloem direct bij de nectar. Uiteraard wordt de bloem dan niet bestoven en op oneigenlijke manier bestolen. We noemen dit "inbraak".

Naast enkele zeer zeldzame soorten Leeuwenbek is er één soort die wel vaak wordt waargenomen in Nederland, de Walstroleeuwenbek (Linaria purpurea). Het is van origine een tuinplant die zich flink heeft uitgebreid in Nederland sinds 2000. Samen met deze plant en enkele zeer zeldzame andere soorten zijn dit de enige Linaria-soorten die in het wild voorkomen in Nederland. Vlasbekje bloeit in Juni tot en met de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Vlasbekje heette vroeger Vlasleeuwenbekje. Dit omdat de bloem iets weg heeft van een Leeuwenbek.  De plant is geen familie van de Vlas (Linum usitatissimum) maar familie van de Weegbreefamilie (Plantaginaceae) waar inderdaad ook de Leeuwenbek-soorten onder vallen.. Als Vlasbekje niet bloeit lijkt de plant wel op Vlas.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Flaaksliuwebekje
• English: Common Toadflax
• Français: Linaire commune
• Deutsch: Gemeines Leinkraut
• Espanõl: linaria común
• Italiano: Linajola comune
• Svenska: Gulsporre
• Norsk: Torskemunn
• Dansk: Almindelig Torskemund

De Engelse naam is Common Toadflax. Dit betekent "Algemene/gewone paddenvlas". Deze plant is de meest voorkomende "toadflax" in Engeland en is dan ook als tuinplant ingevoerd.  Het woord Paddenflas slaat op het eerste deel wetenschappelijke naam, Linaria. De naam Toadflax is ontstaan ​​door de gelijkenis van de bloem met kleine padden, waarbij er een overeenkomst is tussen de monding van de bloem en de brede mond van een pad. Ook Muurleeuwenbek (Cymbalaria muralis/ Linaria cymbalaria) heeft dezelfde naam, Toadflax. Alleen is common gewijzigd in Ivy leaved.

Voor de verspreiding van Vlasbekje in Engeland zie deze kaart.

Omdat deze plant algemeen aanwezig is in Engeland en wel heel erg veel op een Leeuwenbek (snapdragon=Antirrhinum) lijkt heeft het Vlasbekje erg veel lokale namen. Bijvoorbeeld brideweed, bridewort, butter and eggs, butter haycocks, bread and butter, bunny haycocks, bunny mouths, calf's snout, Continental weed, dead men's bones, devil's flax, devil's flower, doggies, dragon bushes, eggs and bacon, eggs and butter, false flax, flaxweed, fluellen  gallweed, gallwort, impudent lawyer, Jacob's ladder, lion's mouth, monkey flower, North American ramsted, rabbit flower, rancid, ransted, , wild flax, wild snapdragon, wild tobacco, yellow rod, yellow toadflax.

De Franse naam is Linaire commune. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Gemeines Leinkraut. Dit betekent "algemeen vlaskruid".

De Spaanse naam is Linaria común. Dit is de Spaanse benaming van ook de volledige wetenschappelijke naam. Daar Vlasbekje nauwelijks voorkomt in Spanje heb ik het vermoeden dat de wetenschappelijke naam is aangehouden.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Linajola comune. Het woord Linajola is afgeleid van het Latijnse Linole dat "vlas" betekent. Dus deze naam is eigenlijk een variant op de Nederlandse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Gulsporre. Dit betekent "geelspoor". Elke bloem van deze plant heeft een gele spoor. Deze bloemspoor zie je ook bij bijv. Wilde akelei (Aquilegia vulgaris).

Voor de verspreiding van Vlasbekje in Zweden zie deze kaart.

De Noorse en Deense naam is min of meer gelijk, Torksemunn/Almindelig Torskemund. Torskemunn betekent "kabeljouwmond". Kennelijk vinden de Noren een vis (traditie?) beter passen bij het uiterlijk van deze bloem dan een Leeuw (de Nederlandse naam voor Cymbalaria muralis/ Linaria cymbalaria) of een Pad (de Engelse naam voor Cymbalaria muralis/ Linaria Cymbalaria).

Ecologie

Bodem
Zonnige, iets open plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, vaak enigszins verstoorde grond (zand, stenige plaatsen, leem, löss, mergel, zavel en zelden op uitgedroogd veen).

Groeiplaats
Grasland, bermen, dijken, heggen, langs droge bosjes, kapvlakten, akkers (akkerranden), afgravingen (steengroeven), braakliggende grond, ruigten, langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen), tussen straatstenen, haventerreinen, industrieterreinen, rivierduinen en zeeduinen (vooral in ruigten).

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Algemeen.

Wallonië
Algemeen.

Wereld
Oorspronkelijk uit Europa en West-Siberië. Nu in alle werelddelen, in gebieden met een gematigd klimaat.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten