Watermuur (Stellaria aquatica/Myosoton aquaticum)

Als ik zie hoeveel soorten Muur er zijn zal het mij niks verbazen als andere soorten Muur niet worden gezien. Je zou ze allemaal Vogelmuur (Stellaria media) noemen, maar niks is minder waar! Dus zeker hier, bij twijfel, een goede flora raadplegen. Watermuur bloeit in Juni, Juli en Augustus.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 9 soorten Muur (Stellaria) in het wild voor in Nederland:

• Bosmuur (Stellaria nemorum) - zeldzaam
• Duinvogelmuur (Stellaria apetala) - algemeen
• Heggenvogelmuur (Stellaria neglecta) - zeldzaam
• Grasmuur (Stellaria graminea) - algemeen
• Grote muur (Stellaria holostea) - algemeen
• Moerasmuur (Stellaria alsine) - algemeen
• Vogelmuur (Stellaria media) - algemeen
• Watermuur (Stellaria aquatica/Myosoton aquaticum) - algemeen
• Zeegroene muur (Stellaria palustris) - algemeen

Veel planten hebben bij een deel van de Nederlandse naam de woorden Water/Moeras/Rivier gekregen. Al deze soorten kunnen dan juist daar voorkomen. Eigenlijk word hiermee gezegd dat de betreffende plant een (zeer) natte bodemsamenstelling nodig heeft. De naam dient ook vaak ter onderscheid van andere soorten.

Het woord Muur is als volgt te verklaren. (Vogel)muur heet in het Duits Vogelmiere en is uit het Frans over genomen met de naam Mouron des oiseaux. Bij Rembert Dodoens, de auteur van het Cruijdeboeck of Cruydt-Boeck (dat werd gepubliceerd in 1554 tot 1644) werd Vogelmuur benoemd “van de fransoysen du Mouron; van de welcke de Nederlanders den naem Muer ghenomen hebben“. Het is dus hoogstwaarschijnlijk dat de naam Muur afgeleid is uit het Franse Mouron.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: Wettermier
• English: Water Chickweed
• Français: Stellaire aquatique
• Deutsch: Wasser-Sternmiere
• Espanõl: ?
• Italiano: Centocchio acquatico
• Svenska: Sprödarv
• Norsk: Sprøarve
• Dansk: Kløvkrone

De Engelse naam is Water Chickweed. Dit betekent "water kuikenkruid". Het woord Water wordt uitgelegd bij de verklaring van de Nederlandse naam. Chickweed is een algemene Engelse term die wordt gebruikt voor kruid dat zowel wilde als kooivogels eten.

De Franse naam is Stellaire aquatique. Dit is de Franse benaming van de volledige eerste wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Wasser-miere. Dit is de Duitse benaming van de Nederlandse naam.

De Spaanse naam is mij onbekend. Ik zie ook geen waarnemingen in Spanje.

De Italiaanse naam is Centocchio acquatico. Als je Centochio ontleedt krijg je Centos dat "honderd" betekent en  Occhi dat "oog" betekent, dus "honderd ogen".  Het gekke is dat bijna geen enkele site dit benoemt. Een stukje van dit geslacht bloemen (Stellaria) zou dus lijken alsof 'honderden' ogen je zouden aankijken. Meestal gaat de het verhaal over culinair of medisch gebruik of over het feit dat vogels er dol op zijn (meestal gaat het hier om Stellaria media (vogelmuur)). Aquatico is de Italiaanse benaming van het Latijnse Aquatium en betekent "groeiende bij het water".

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk, Sprödarv/Sprøarve. Dit betekent 

De Deense naam is Kløvkrone. Dit betekent "gespleten kroon". De kroonblaadjes van Watermuur (en elke andere Muur-soort) is zo gespleten dat het lijkt of de plant veel meer kroonblaadjes heeft dan 4.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen (pionier) op natte tot vochtige, voedselrijke, met name stikstofrijke, vaak kalkhoudende grond (leem, klei en laagveen). Het mijdt zilt water.

Groeiplaats
Waterkanten (sloten, kanalen, plassen, vijvers en oeverruigten langs de rivieren), moerassen, grasland (natte plaatsen), uiterwaarden, struwelen, heggen, bossen (moerasbossen en lichtrijke beek- en rivierdalbossen), braakliggende grond en plantsoenen.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in het zuiden, het rivierengebied en laagveengebieden, vrij zeldzaam in het oosten en midden en de Hollandse en Zeeuwse duinen en zeer zeldzaam in Zeeland, op de Veluwe en in het noorden.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar zeldzaam in het kustgebied, in grote delen van de Zand- en Zandleemstreek in de Kempen.

Wallonië
Vrij algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Gematigde streken in Europa en Azië. Ingeburgerd in Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten