Wilgenroosje (Chamaenerion angustifolium)

Ondanks de vergelijkbare naam Harig wilgenroosje (Epilobium hirsutum) is dit echt een totaal andere soort. En het is de enige Chamerion-soort die in het wild voorkomt in Nederland dus geen twijfel. Het is een echte pionierssoort. Als er ergens in een gebied brand is geweest of de grond is omgewerkt, of na een bombardement grote kans dat Wilgenroosje er het eerste te zien is. In Engeland heeft deze plant dan ook de volksnaam Fireweed of Bombweed meegekregen. De plant is terug te vinden in de vlag van Yukon (Provincie in Canada).  Wilgenroosje bloeit in Juli tot en met September.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De verklaring is logisch. De bladeren lijken op die van een wilg, en de groeiplaats is ook vaak bij wilgen. De plant is absoluut geen roos, maar is wel een opvallende bloem (als een roos) tussen al dat groen en naast die wilgen.

Een prachtig verhaal over deze plant afkomstig van de site van IVN-Leiden.

In de zomer zijn vele vlakten en open plekken prachtig rozerood gekleurd door de bloemtrossen van de wilgenroosjes. Het ontstaan van het wilgenroosje is een romantisch verhaal.

Lang, lang geleden leefde aan de rand van het bos, te midden van prachtige bloemen een elfenfamilie in een wilde rozenstruik. Op warme zomerdagen speelden de kleine elfjes in de koele schaduw van het bos, aan de rand van een meertje. Op een mooie dag speelde een elfje aan de voet van een oude grote wilg, toen ze blij verrast een klein kaboutertje naar beneden zag klimmen. Sinds die dag speelden het elfje en het kaboutertje op alle warme dagen samen in het koele bos.
Toen zij groter groeiden werden ze verliefd op elkaar. Zij vertelden het aan hun ouders dat ze samen wilden gaan wonen. De verbazing en ontzetting bij de wederzijdse ouders was zo groot dat ze het hun kinderen verboden. Elfen en kabouter trouwen niet met elkaar! Elfen trouwen met elfen en kabouters met kabouters.
Het bedroefde elfje en de verdrietige kabouter vroegen de elfenkoningin om raad en goedkeuring. Deze zei: "een kabouter en een elfje op één kussen, daar zit de duivel tussen". De kabouter ging terug naar zijn wilg en treurde wekenlang, waardoor zijn wilg in een treurwilg veranderde. Ook het elfje ging terug naar haar rozenstruik aan de rand van het bos en huilde dagenlang. De elfenkoningin kon deze droefenis niet aanzien en trok op een heldere herfstdag naar de kabouterkoning voor overleg. Gezamenlijk besloten zij in grote wijsheid dat de twee voor altijd samen mochten leven, maar niet in de gedaante van elf en kabouter maar in een nieuwe gedaante: in de vorm het Wilgenroosje. Dankbaar en gelukkig aanvaarden ze het voorstel.
En zo leefden ze nog lang en gelukkig en kregen vele nakomelingen.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Tieneblom
• English: Rosebay Willow-herb 
• Français: Epilobe en épi
• Deutsch:  Schmalblättriges Weidenröschen
• Espanõl: Adelfilla o epilobio
• Italiano: Chamerion angustifolium
• Svenska: Mjölke
• Norsk: Geitrams
• Dansk Gederams

De Engelse naam is Rosebay Willow-herb. Dit betekent "rosebay wilgkruid". Overal staat een mooi verhaal over de volksnaam Fireweed of Bombweed (zie de paragraaf Algemeen) maar over de naam Rosebay is niks te vinden dus de echte complete verklaring voor Rosebay is mij onbekend. Het komt wel dichtbij de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Wilgenroosje in Engeland zie deze kaart

De Franse naam is Epilobe en épi. Dit is de Franse benaming voor een wetenschappelijke naam. "Een" want dit een typisch Wilgkruid maar men is er nog niet uit of de plant onder het geslacht Epilobium of Chamerion valt. Je ziet dus steeds een andere benaming.

De Duitse naam is Schmalblättriges Weidenröschen. Dit betekent "smalbladig weideroosje".

De Spaanse naam is adelfilla o epilobio. Wat dit betekent  is mij onbekend.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Chamerion angustifolium. Deze plant komt in Italië niet of nauwelijks in het wild voor dus is er geen Italiaanse naam.

De Zweedse naam is Mjölke. Dit betekent "melkopwekkend". De plant werd vroeger aan het vee gegeven zodat het meer melk zou geven.

Voor de verspreiding van Wilgenroosje in Zweden zie deze kaart.

De Noorse en Deense  zijn aan elkaar verwant en hebben ongeveer dezelfde strekking, Geitrams/Gederams. Ged/Geit betekent "geit". Voor het woord Rams is geen simpele eenduidige verklaring. Het Deense Rams komt wel voor in oude woordenboeken maar is waarschijnlijk ontstaan in het Noors. Misschien betekent het wel "ram". Het totaal lijkt iets logisch want een uitgebloeid Wilgenroosje ziet wit van de zaadpluizen wat wel iets weg heeft van een "geitensik/baard". Alhoewel het Deense woord voor Geitenbaard Gedeskæg is. Dus let wel, dit is geen een op een verklaring.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot half beschaduwde, open plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, stikstofrijke, vaak zwak zure en vaak omgewerkte grond (zand, leem, veen en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Bossen (langs bospaden), bosranden, kapvlakten, brandplekken, stormvlakten, struwelen, hakhoutbosjes, houtwallen, langs spoorwegen (spoorbermen), bermen, grasland (grazige plaatsen, grenzend aan bosranden), afgravingen (zandgroeven), braakliggende grond, plantsoenen, steenglooiingen, tussen straatstenen, parkeerterreinen, afbraakterreinen, puinhellingen, waterkanten (rivieren, sloten, kanalen, basaltglooiingen en tussen stenen van beschoeiingen langs vaarten), zeeduinen, ruigten, in knotbomen, drooggevallen mosselbanken, meeuwenkolonies, drooggevallen zandplaten, opgespoten grond, stortterreinen, oude muren, afgebrand rietland en soms in akkers.

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar iets zeldzamer in de Polders. In de twintigste en eenentwintigste eeuw heeft de soort zich sterk uitgebreid.

Wallonië
Zeer algemeen.

Wereld
Koude en gematigde streken op het noordelijk halfrond.

​

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten