Algemeen
Als er ergens veel in de alternatieve geneeswijze wordt gesproken dan is over Arnica (Valkruid/Wolverlei) wel. Boeken vol zijn er over geschreven. Of het nu echt werkt is men nog niet uit. En heel interessant artikel is te vinden in de Volkskrant. Verder staat Valkruid te boek als een zeldzame soort (zie ook ecologie & verspreiding). De plant staat op de Rode lijst als bedreigd en hij wordt beschermd.Valkruid is de enige Arnica-soort die in het wild voorkomt in Nederland. Valkruid bloeit in Juni en Juli.
Verklaring Wetenschappelijke naam
Hoe komt een wetenschappelijke naam tot stand?
Een wetenschappelijke naam word niet zomaar gegeven. Iedereen (wetenschappers, floristen, liefhebbers etc.) moet tenslotte weten dat het over dezelfde plant gaat. Botanische nomenclatuur is de formele naamgeving van planten. Deze wordt geregeld door de International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (ICN of ICNafp), een wetboek dat de wetenschappelijke namen van algen, schimmels en planten regelt.
Deze heet zo sinds het Internationaal Botanisch Congres in Melbourne in 2011, dat tot de naamswijziging besloot. Tot die tijd heette dit wetboek de International Code of Botanical Nomenclature (ICBN). In 1905 heeft het Internationaal Botanisch Congres van Wenen besloten om de publicatie van de eerste druk van Species plantarum te kiezen als het beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten. Dat betekent dat alle namen van vóór dit werk van Linnaeus niet meetellen, ook als die namen de vorm van een tweedelige naam hebben. Overige informatie staat op deze Wiki-pagina.
De officiële wetenschappelijke naam is Arnica montana L.
Onderstaande verklaring is erg kort door de bocht. In het boek Botanische meesterwerken (zie Bronvermelding), uitgegeven ter gelegenheid van hun 170 jarige bestaan, wijdt een heel hoofdstuk (9) alleen over de naam van deze plant. Dus dit en nog veel meer leuke informatie staat in dit boek!
Een mogelijke verklaring voor het woord Arnica is dat het woord komt van Arna (Latijn) en "lamshuid" betekent of van Arnakis (Grieks) en "schaapshuid" betekent. Beide verklaringen duiden op de zachte harige bladeren.
Montanus (Latijn) en betekent "bergbewoners". Dit omdat de plant van nature voor komt in de Alpen de Pyreneën.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Arnica montana in de publicatie Species Plantarum.
Maar dit verhaal krijgt nog een staartje. In 1796 kreeg het soortstatus als Arnica alpina door Richard Anthony Salisbury (1761-1829). Maar, als je het verhaal leest naar de pagina die de link volgt, snap je dat deze naam nooit is geregistreerd. Martin Vahl (1749-1804), Deens-Noorse botanist, beschreef de soort sals Arnica angustifolia (postuum gepubliceerd in 1816). In 1973 werd soort beschrevendoor Ian Keith Ferguson (1938- ), een Britse botanist als ondersoort Arnica subsp. alpine.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Wylde goudsjeblom
- English: Arnica
- Français: Arnica des montagnes
- Deutsch: Berg-Wohlverleih
- Espanõl: Árnica
- Italiano: Arnica
- Svenska: Slåttergubbe
- Norsk: Solblom
- Dansk: Volverlej
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Arnica. Daar deze plant niet voor komt in Engeland word de plant naar het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam vernoemd.
Zover als ik kan vinden komt deze plant niet voor in Engeland.
De Franse naam is Arnica des montagnes. Dit is de Franse benaming van de volledige de wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Berg-Wohlverleih. Dit is een combinatie van het woord "berg" en de Duitse vertaling van het tweede gedeelte van wetenschappelijke naam en het woord Wohlverleih dat "wolverlei" betekent.
De Spaanse naam is Árnica. Deze naam komt in diverse talen terug.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Arnica. Ook deze naam is gelijk aan de wetenschappelijke naam.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Slåttergubbe. Dit betekent letterlijk "maaien oude". Met maaien wordt bedoeld dat de plant werd geoogst op het moment dat de wei gemaaid moest worden. Oude komt van Senecio. Dit komt van Senex (Latijn) en betekent "grijsaard" Dit omdat de bloemen na de bloei zaden vormen die aan de bovenkant grijs zaadpluis hebben. Dit lijkt op het haar van een grijsaard.
Voor de verspreiding van Arnica montana in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Solblom. Dit betekent "zonnebloem". Sommige varianten van de Zonnebloem lijken misschien op Valkruid maar de Zonnebloem (Helianthus annuus) is ook een Composiet maar een heel echt andere soort.
De Deense naam is Volverlej. Dit betekent weer "wolverlei".
Planten in het nieuws
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, zelden licht beschaduwde plaatsen op matig droge tot matig vochtige, matig voedselarme, zwak zure grond. Vaak op iets voedselrijkere plekken in een voedselarme omgeving (humeus tot venig zand en keileem).
Groeiplaats
Heide (grazige heide), op zandruggen langs vennen en moerasjes, grasland (schraalland), bermen, bossen (brandplekken), langs spoorwegen (spoorbermen) en waterwinningsterreinen.
Verspreiding
Nederland
Zeldzaam in Noord- en West-Drenthe en Zuidoost-Fryslân en zeer zeldzaam in het zuidoosten van Groningen, in Overijssel en Gelderland en misschien nog op Schiermonnikoog. Vroeger ook in Utrecht, Noord-Brabant en Limburg.
Vlaanderen
Vroeger bij Lommel (begraafplaatsen) en Zonhoven. Na 1912 verdwenen uit Vlaanderen.
Wallonië
Zeldzaam in de Ardennen en Lotharingen. Het meest nog in de Hoge Ardennen.
Wereld
In Midden-Europa en het zuiden van Scandinavië. Westelijk tot in Nederland en België. In Zuidwest-Europa komt een afwijkende vorm voor.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Arnica montana
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
