Algemeen
Bijvoet is een echte kosmopoliet. Hij komt echt overal voor, zoals het verspreidingskaartje ook weergeeft. De plant prefereert dan ook zandgrond. Dus op elk braakliggend terrein is het de eerste plant die er groeit. Bijvoet produceert pollen die hooikoortsklachten kunnen veroorzaken. Op de website van Det Norske Ordbok las ik dat 200.000 Noren allergisch zij voor Bijvoet-pollen (2015). Omdat deze plant als hij nog niet bloeit makkelijk is te verwarren met Alsemambrosia (Ambrosia artemisiifolia), Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) en Phacelia (Phacelia tanacetifolia staat er op de site van Floron een handige zoekkaart. Kenlijk was dit in oude flora's van bijv. Plinius de Oudere ook niet duidelijk dus werd er gesproken van Artemisia of Alsem als het ging om beschrijving avn de plant en zijn medicinaal gebruik. Het is een composiet met alleen buisbloem en in Juli tot in September staat hij in bloei.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
In Nederland komen minstens 5 soorten Artemisia soorten voor:
- Absintalsem (Artemisia absinthium) - vrij zeldzaam
- Bijvoet (Artemisia vulgaris) - algemeen
- Rechte alsem (Artemisia biennis) - vrij zeldzaam
- Wilde/Duinaveruit (Artemisia campestris) - Zeldzaam
- Zeealsem (Artemisia maritima) - Vrij zeldzaam
Verklaring Wetenschappelijke naam
Hoe komt een wetenschappelijke naam tot stand?
Een wetenschappelijke naam word niet zomaar gegeven. Iedereen (wetenschappers, floristen, liefhebbers etc.) moet tenslotte weten dat het over dezelfde plant gaat. Botanische nomenclatuur is de formele naamgeving van planten. Deze wordt geregeld door de International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (ICN of ICNafp), een wetboek dat de wetenschappelijke namen van algen, schimmels en planten regelt.
Deze heet zo sinds het Internationaal Botanisch Congres in Melbourne in 2011, dat tot de naamswijziging besloot. Tot die tijd heette dit wetboek de International Code of Botanical Nomenclature (ICBN). In 1905 heeft het Internationaal Botanisch Congres van Wenen besloten om de publicatie van de eerste druk van Species plantarum te kiezen als het beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten. Dat betekent dat alle namen van vóór dit werk van Linnaeus niet meetellen, ook als die namen de vorm van een tweedelige naam hebben. Overige informatie staat op deze Wiki-pagina.
De officiële wetenschappelijke naam is Artemisia vulgaris L.
Artemisia (Grieks) heeft 3 mogelijke verklaringen:
- De naam stamt af van het Griekse artemis wat "gezond of fris" betekent. Dit vanwege het geneeskundig gebruik van de plant.
- De naam is afgeleid van de godin van geboorte en vrouwen genaamd Artemis. Dit omdat de plant werd aangewend bij vrouwenziektes.
- De plant zou genoemd zijn naar Artemisia. Echtgenote van koning Mausolus van Carië te Halicarnassus (in Klein Azië deel van het Persiche rijk destijds), die voor haar man in 353 voor Chr. een mausoleum liet oprichten. Zij zou dit kruid veelvuldig gebruikt hebben.
Vulgaris (Latijn) betekent "gewoon". Dit woord dient ter onderscheid van andere Artemisia-soorten.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschrijft hij Artemisia vulgaris voor het eerst in zijn publicatie Species Plantarum.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Blanke aalst
- English: Mugwort, Common Wormwood, Felon Herb, Sailors Tobacco wort, St John's plant
- Français: Armoise vulgaire, Armoise citronnelle, Herbe de feu, Herbe de la Saint-Jean, Herbe royale, Tabac de Saint-Pierre
- Deutsch: Beifuß
- Espanõl: Artemisia
- Italiano: Artemisia comune. Assenzio selvatico
- Svenska: Gråbo
- Norsk: Burot
- Dansk: Grå-Bynke
Er zijn (minstens) vijf Engelse namen: Voor de verspreiding van Artemisia vulgaris in Engeland zie deze kaart. Er zijn (minstens) zes Franse namen: De Duitse naam betekent "bijvoet" dus gelijk aan de onze. De Spaanse naam is Hierba de San Juan: Hierba betekent "kruid" en San Juan betekent "Sint-Jan". Er zijn twee Italiaanse namen. Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde namen kunnen ook nog varianten hebben. De Zweedse naam is Gråbo: Dit woord bestaat uit twee delen. Grå betekent "grijs" en Bo betekent "bewoner van". Met bewoner van grijs wordt waarschijnlijk de grijze kleur van sommige Alsem soorten bedoeld. Voor de verspreiding van Artemisia vulgaris in Zweden zie deze kaart. De Noorse naam is Burot. Deze naam is mij nog onbekend. De Deense naam is Grå-Bynke: Grå betekent "grijs" en Bynke betekent "alsem".Verklaring Buitenlandse namen
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, vrij open plaatsen op droge tot vochtige, voedselrijke, omgewerkte grond (vrijwel alle grondsoorten, maar op veen en klei alleen op plekken waar de grond met zand vermengd is).
Groeiplaats
Rivier- en kanaaldijken, bermen, zeeduinen (vergraven plaatsen en plekken waar het duinzand met steenslag of organisch afval is vermengd), braakliggende grond, humeuze ruigten, haventerreinen, industrieterreinen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), waterkanten, akkers (akkerranden, met name mais), sterk verruigde plantsoenen, tussen straatstenen, heggen en bossen (lichte plekken in loofbossen, oeverwalbossen en langs bospaden).
Verspreiding
Nederland
Algemeen, maar in het noordoosten plaatselijk wat minder algemeen.
Vlaanderen
Zeer algemeen.
Wallonië
Zeer algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.
Wereld
Europa en Azië. Ingeburgerd in Noord-Amerika en op een paar andere plaatsen.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Artemisia vulgaris
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten