Cardamine amara (Bittere veldkers)

Bittere veldkers lijkt op een afstand best wel op zijn/haar beroemde soortgenoot Pinksterbloem (Cardamine pratensis). De Friesen noemen de plant dus ook Bittere pinksterblom. Maar dan wel als deze plant uitgebloeid raakt. De bladeren van de Pinksterbloem zijn dan bijna wit. Ik schreef 'op een afstand' want Bittere veldkers groeit bij of in het water, je moet er soms moeite voor doen om de plant beter te bekijken. Dan zie je meteen dat de stengelbladeren anders zijn dan die van de pinksterbloem en de vel paars gekleurde helmknoppen vallen meteen op. De rest van de determinatiekenmerken is te vinden in een goede flora waar deze plant is te vinden. Bittere veldkers bloeit in Mei tot en met Juni. 

Er komen minstens 7 soorten Veldkers (Cardamina) soorten in het wild voor in Nederland:

• Bittere veldkers (Cardamine amara) - vrij zeldzaam
• Bolletjeskers (Cardamine bulbifera) - zeldzaam
• Bosveldkers (Cardamine flexuosa) - algemeen
• Kleine veldkers (Cardamine hirsuta) - algemeen
• Springzaadveldkers (Cardamine impatiens) - vrij zeldzaam
• Aziatische veldkers (Cardamine occulta) - algemeen/invasief
• Pinksterbloem (Cardamine pratensis) - algemeen

Veel veldkers-soorten lijken best veel op elkaar dus een goede flora is best handig!

De officiële wetenschappelijke naam is Cardamine amara L.

Er zijn twee verklaringen voor Cardamine:

Cardamine komt van Cardemon (Grieks) en is de naam van de oriëntaalse kers, waar de plant nauw verwant aan.
Cardamine is afgeleid van Cardis (Grieks) en betekent "hart", en van Damao (Grieks) en betekent "temperen/verzachten". Het kruid werd vroeger bij hartkwalen aangewend en kon de pijn verzachten.

Amara komt van het Latijnse woord Amarus dat "bitter" betekent naar de smaak van de plant.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij ? in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: Bittere pinksterblom
• English: Large Bitter-Cress
• Français: Cardamine amère
• Deutsch: Kressen-Schaumkraut
• Espanõl: ?
• Italiano: Billeri amaro
• Svenska: Bäckbräsma
• Norsk: Bekkekarse
• Dansk: Vandkarse

De Engelse naam is Large Bitter-Cress. Dit betekent natuurlijk "grote bitterkers". Niet dat er een Engelse tegenhanger Little bitter-Cress is maar vanwege de grote kroonbladen die soms groter zijn dan die van de Pinksterbloem (Cardamine pratensis) die verwarrend genoeg in Engeland Cockooflower heet.

Voor de verspreiding van Bittere veldkers in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Cardamine amère. Dit is de Franse benaming voor de gehele wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Kressen-Schaumkraut. Dit is te vertalen als Veldkers schuimkruid. Simpelweg deze plant is een Veldkerssoort. Met schuim wordt ook wel Koekoekspoch bedoeld. Dit is het als schuim uitziende sap (ontstaan uit een chemische reaktie) dat ontstaat als de schuimcicade deze plant heeft bezocht. Dit is haast nooit op deze plant te zien maar wel op o.a. de twee in Nederland voorkomende Koekoeksbloemen, de Echte koekoeksbloem (Silene/Lychnis flos-cuculi) en de Dagkoekoeksbloem (Silene dioica).

Voor de verspreiding van Bittere veldkers in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is mij nog onbekend.

De Italiaanse naam is Billeri amaro. Het woord Billeri is mij mog onbekend. Amaro moet men vertalen als "met bitterheid", dus naar de smaak.

De Zweedse naam is Bäckbräsma. Back betekent "beek/rivier" verwijzend naar het fijt dat deze plant altijd bij/in het water te vinden is. Bräsma is een traditionele naam voor Cardamine pratensis. Het refereert aan de vis Brasem (Abramis brama) die kuit schiet als de Pinksterbloem (Cardamine prantensis) in bloei staat. Bäckbräsma is dus, net als de Pinsterbloem, een Cardamine-soort.

Voor de verspreiding van Bittere veldkers in Zweden zie deze kaart.

De Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Bekkekarse/Vandkarse. Dit betekent "beekkers/waterkers. Ook weer verwijzend dat deze kers0soort nabij/in water te vinden is.

Ecologie

Bodem
Halfbeschaduwde tot beschaduwde plaatsen op natte, matig voedselrijke tot voedselrijke, kalkrijke tot kalkarme, lemige tot kleiige grond. Meestal langs stromend, helder water.

Groeiplaats
Bossen (loofbossen, bronbossen, grienden, moerasbossen), waterkanten (beken, greppels en langs oude rivierarmen die af en toe doorstroomd worden), bermen (kanaalbermen met kwel en moerassen) en buitendijkse rietlanden in het zoetwatergetijdengebied.

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen in brongebieden en langs beken in het oosten van het land, in Zuid-Limburg en in het zoetwatergetijdengebied. Zeldzaam in laagveengebieden. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen in de Leemstreek en in de Maasvallei. Elders vrij zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Wallonië
Vrij algemeen. Het meest in Brabant, in het Maasgebied en ten zuiden van de lijn Amber-Maas.

Wereld
Een groot deel van Europa en West-Azië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten