Corispermum pallasii (Smal vlieszaad)

Smal vlieszaad is nu echt zo'n plant die vele plantenliefhebbers niet herkennen. Niet omdat hij niet opvalt, de plant bestrijkt zo een oppervlak van een halve meter, maar omdat Smalvlieszaad geen plant is met kroonblaadjes, stamper e.d. Hij is ook vaak groen, alleen bij warmte kleurt de plant rood. Dus het is even zoeken in al een goede flora, want alleen staat hij daar in. Of een digitale herkenningsapp geeft uitkomst. De plant is de enige Vlieszaad-soort (Corispermum) die in het wild in Nederland voor komt. Smal vlieszaad bloeit in Juli en Augustus.

Hoe komt een wetenschappelijke naam tot stand?

De officiële wetenschappelijke naam is Corispermum pallasii Steven

Corispermum komt van het Griekse Coris dat  "weegluis" betekent en Sperma dat "zaad" betekent. Dit alles van wege de overeenkomst in vorm van de vrucht met een weegluis/insect/bedwants etc. Bij de paragraaf Foto's is een afbeelding (van de site floravannederland.nl) te zien van deze zaden.\

Pallasii is ter ere van  Peter Simon Pallas (22 september 1741 – 8 september 1811). Hij was een Pruisisch natuuronderzoeker, zoöloog, botanicus, geoloog en ontdekkingsreiziger. Zeker tientallen publicaties heeft hij onder zijn naam uitgebracht. Op de begraafplaats Berlijn-Kreuzberg staat een indrukwekkende grafsteen van Peter Simon Pallas. Zijn naam is o.a geëerd door een meteoriet naar hem te noemen en vele zoogdieren zijn naar hem vernoemd. Vogelaars kennen misschien de Pallas boszanger. Waarom juist hij met deze soort word geëerd is mij onbekend.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Steven.

Dit staat voor Christian von Steven ( Russisch : Христиан Христианович Стевен , geromaniseerd : Khristian Khristianovich Steven (19 januari 1781 - 30 april 1863). Hij was een in Finland geboren Russische botanicus en entomoloog. Hij studeerde aan de Koninklijke Academie van Turku , Zweden en in Jena , Saksen-Weimar , voordat hij geneeskunde studeerde aan de Universiteit van Sint-Petersburg. De Russische senior inspecteur van de zijdeteelt (zijdeteelt), Friedrich Bieberstein, nam Steven in 1800 in dienst als zijn assistent. Na de dood van von Bieberstein in 1826 werd Steven benoemd tot senior inspecteur van de zijdeteelt in Zuid-Rusland. n 1815 werd hij verkozen tot corresponderend lid van de Koninklijke Zweedse Academie voor Wetenschappen. Hij verzamelde een belangrijk herbarium van meer dan 23.000 soorten, dat hij in 1860 doneerde aan het Botanisch Museum van de Universiteit van Helsinki. In 1817 beschreef hij Corispermum pallasii in de publicatie Mémoires de la Société Impériale des Naturalistes.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Fluessied
• English: Bugseed
• Français: Corisperme de Pallas
• Deutsch: Schmalflügeliger Wanzensame
• Espanõl: ?
• Italiano: Erba cimice di Marshall (is Breed vlieszaad=Corispermum marschallii)
• Svenska: Lusfrö
• Norsk: ?
• Dansk: ?

De Engelse naam is Bugseed. Deze naam komt in veel varianten voor in andere talen. Ik heb het nog het niet gevonden maar persoonlijk zie ik de gelijkenis van de zaden met ongedierte (Engels en Duits) of luis (Italiaans en Zweeds) wel.

Voor de verspreiding van Smal vlieszaad in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Corisperme de Pallas. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Schmalflügeliger Wanzensame. Dit is de Duitse benaming voor de volledige Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Smal vlieszaad in Duitsland zie deze

De Italiaanse naam is Erba cimice di Marshall. Dit betekent Bedwantskruid van Marchall. De naam Bedwants komt in meerdere talen terug. Marshall verwijst naar het Breed vlieszaad (Corispermum marschallii) dat in Italië wel word waargenomen. Het woord Marchalli komt van Friedrich Bieberstein die voluit Friedrich August Marschall von Bieberstein heette. De plant kreeg deze naam uit eerbetoon. Bieberstein was de leermeester van Christian von Steven, die Breed vlieszaad beschreef.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Lusfrö. Dit betekent 'luizenzaad". Dus netzoals o.a de Engelse naam.

Voor de verspreiding van Smal vlieszaad in Zweden zie deze kaart.

De Spaanse, Noorse en Deense namen zijn mij onbekend. Er zij ook geen waarnnemingen.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pioniervegeaties) op droge, vrij voedselarme, stikstofhoudende, kalkrijke grond (vrij grof of sterk waterdoorlatend zand, vaak gemengd met grind of schelpgruis en gruisachtige grond).

Groeiplaats
Opgespoten grond, langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen), waterkanten (rivierstrandjes), kale zandvlakten op industrieterreinen, haventerreinen, zeeduinen (verstoorde plekken), ruigten (kalkrijke ruigten), bermen (omgewerkte plaatsen) en afgravingen (zandgroeven).

Verspreiding

Nederland
Ingeburgerd sinds 1900. Vrij algemeen in de Hollandse en Zeeuwse duinen, in Zeeland en plaatselijk elders in het kustgebied en vrij zeldzaam in laagveengebieden, het noordelijk kleidistrict en het rivierengebied. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Plaatselijk vrij algemeen in het kustgebied, met name in de buurt van de havens van Antwerpen, Gent en Zeebrugge. Elders zeldzaam of ontbrekend.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
In het westelijke Middellandse-Zeegebied, in Midden-Europa en langs de West-Europese kust van Frankrijk tot in Duitsland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten