Empetrum nigrum (Kraaihei)

Kraaihei groeit in het noordelijk deel van Europa wat goed te zien is aan de stevigheid van de plant en de leerachtige bladeren. De bloemen zijn erg klein en worden snel over het hoofd gezien. Dit geldt dus niet voor de typerende bessen. Zij verschijnen al in Juni. Terwijl dit bij andere heidesoorten vier weken later is. Kraaihei is de enige Empetrumsoort die in het wild voorkomt in Nederland. De plant bloeit al in April en Mei.

De officiële wetenschappelijke naam is Empetrum nigrum L.

Empetrum komt van het woord En (Grieks) en betekent "in/op", en Petros (Grieks) wat "rots" betekent. Dit duidt op de originele groeiplaats.

Nigrum (Latijn) betekent "zwarte vlek", wat slaat op de diep zwarte bessen.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Empetrum nigrum in de publicatie Species Plantarum.

De Noorse naam voor een kraai is Kraka, daar is de naam kraaiheide van afgeleid. De bessen van deze heidesoort zijn zo zwart als kraaien of ze worden gegeten door kraaien. Ook wulpen, duiven, fazanten en meeuwen zijn er dol op.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Empetrum nigrum in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Beikeheide
• English: Crowberry
• Français: Camarine noire
• Deutsch: Krähenbeere
• Espanõl: ?
• Italiano: Moretta palustre
• Svenska: Kråkbär
• Norsk: Krekling
• Dansk: Revling

De Engelse naam is Crowberry. Dit betekent "kraaienbes". Het is een naam die heel erg lijkt op  de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Empetrum nigrum in Engeland zie deze kaart.

 De Franse naam is Camarine noire.

De Duitse naam is Krähenbeere. Dit betekent "kraaienbes". Het zelfde dus als de Engelse naam. 

De Spaanse naam is mij onbekend. Het aantal varianten is zo groot dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Moretta palustre. Moretta betekent "zwart masker". Dit duidt op de zwart gekleurde bessen van de plant. Palustre is de IIaliaanse benaming voor de Latijnse naam palustre dat "moeras" betekent. Dit duidt op de voorkeur voor de vochtige omgeving van de plant.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Kråkbär. Dit betekent ook weer "kraaienbes". Alhoewel Kråk niet letterkijk 'kraai" betekent. Kråk is een onomatopee. Dit betekent dat het woord het geluid weergeeft. In dit geval heel specefiek de Bontekraai (Corvus cornix).

Voor de verspreiding van Empetrum nigrum in Zweden zie deze kaart.

De Noorse en Deense naam zijn nagenoeg gelijk,  Krekling/Revling. Deze woorden lijken mij ongeveer het zelfde als de Zweedse naam. Het Noorse woord Krekling is waarschijnlijk afgeleid van kraai met het achtervoegsel -ling . Vergelijkbaar met het Noorse krǽkiber . In dat geval verwijst de naam naar het feit dat de kraaien zulke bessen (van de Kraaihei dus) eten. De naam Revling is mij nog onbekend.

Ecologie

Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op droge tot soms vrij natte, kalkarme en voedselarme zandgrond en op veen.

Groeiplaats
Stuifzand (noordhellingen en valleien in stuifzandgebieden), heide, zeeduinen (duinheide), moerassen (levend hoogveen en veenmosrietland) en bossen (berkenbossen en naaldbossen).

Verspreiding

Nederland
Algemeen op de Waddeneilanden, vrij algemeen in Drenthe, Gelderland en Zuidoost-Fryslân, zeldzaam in laagveengebieden en zeer zeldzaam in de Hollandse duinen, Flevoland en Twente.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Zeldzaam.

Wereld
Koudere streken op het noordelijk halfrond en in de Andes in zuidelijk Zuid-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten