Fumaria capreolata (Rankende duivenkervel)

Van de 3 in het wild voorkomende Duivenkervels is dit de zeldzaamste. Er staan maar een paar rode stippen op het Floron verspreidingskaartje. Opvallend genoeg staan er maar 4 vierkantjes. Dus veel waarnemingsgeschiedenis heeft deze plant niet voor 1990. En echt ver terug is er helemaal niks want de plant is ingeburgerd tussen 1950 en 1974. Rankende duivenkervel bloeit in Juni tot en met September.

Er komen minstens 3 soorten Duivenkervel (Fumaria) , en eentje die er wel op lijkt maar het niet is, in het wild voor in Nederland:

• Gele helmbloem (Pseudofumaria lutea) - vrij zeldzaam/verwilderde tuinplant
• Gewone duivenkervel (Fumaria officinalis) - algemeen
• Middelste duivenkervel (Fumaria muralis) - vrij zeldzaam
• Rankende duivenkervel (Fumaria capreolata) - zeldzaam

Het verschil tussen deze 3 soorten word uitgelegd in de tabel van het forum van waarnemingen.nl.

De officiële wetenschappelijke naam is Fumaria capreolata L.

Fumaria is Latijn en betekent letterlijk "de plaats van rook". En net als de Nederlandse verklaring is de verklaring erg onzeker. Waar die rook nu vandaan komt is op vele manieren verklaard. Inderdaad de plant werd al beschreven door Plinius (circa 23 – 79 na Chr.)  En in alle belangrijke kruidboeken uit de middeleeuwen komt hij voor. Vele namen kreeg de plant en meestal terug te brengen tot de Nederlandse naam "aardrook". Deze naam komt in veel talen terug. Een van de verklaringen is dat de bloemen van de plant iets wat doorzichtig zijn en eruit zien als rook. S'morgens als er lage mist is (aardrook) dan is dit effect nog beter te zien. Een andere verklaring is dat de rook van deze plant, bij verbranding, helpt bij duivels uitdrijving.

Capreolata is afgeleid van het Latijnse woord Caprioli dat ~"wijnrank betekend". Een verwijzing naar het rankende gedrag van deze plant. 

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Fumaria capreolata in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• English: White Ramping-fumitory
• Français: Fumeterre grimpante
• Deutsch: Ranken-Erdrauch
• Espanõl: Fumaria blanca
• Italiano: Fumaria bianca
• Svenska: Vit jordrök
• Norsk: Kvit jordrøyk
• Dansk: Klatrende Jordrøg

De Engelse naam is White Ramping-fumitory. White betekent natuurlijk "wit". Het is de enige witte Duivenkervel die in het wild voor komt. Ramping betekent "kleurverloop". De bloem is niet totaal wit maar heeft scharlaken rode puntjes aan het uiteinde. Fumitory is de Engelse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Fumaria officinalis plant in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding van Fumaria muralis in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding vanFumaria capreolata in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding vanFumaria purpurea in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Fumeterre grimpante. Fumeterre is de Franse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Grimprante betekent "klimplant"

De Duitse naam is Ranken-Erdrauch. Dit betekent "rankende aardrook". Voor de uitleg zie de wetenschappelijke naam.

Deen Spaans en Italiaanse naam is nagenoeg gelijk,Fumaria blanca/Fumaria bianca. Dit betekent "witte Fumaria".

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk, Vit jordrök/Kvit jordrøyk. Dit betekent "witte aardrook".

De Deense naam is Klatrende Jordrøg. Dit betekent "klimmmende/rankende aardrook" net als de Duitse naam.

Ecologie

Bodem
Zonnige of licht beschaduwde plaatsen op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, verstoorde of omgewerkte grond.

Groeiplaats
Moestuinen, akkers, ruderale plaatsen, heggen, struwelen (voedselrijke zomen), bermen (open plekken), ruigten, begraafplaatsen, puinhopen en braakliggende grond.

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in Zuidoost-Groningen, in het rivierengebied en in het oosten.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Het meest in de Leemstreek.

Wallonië
Zeldzaam in Brabant. Elders zeer zeldzaam.

Wereld
In Zuidwest- en Midden-Europa, oorspronkelijk noordelijk tot in België en Groot-Britannië. Nu plaatselijk ingeburgerd in alle werelddelen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten