Fumaria muralis (Middelste duivenkervel)

Omdat het verschil tussen de in Nederland voorkomende Duivenkervels zo klein is staat er op deze pagina duidelijk uitgelegd wat die verschillen zijn. Wat ik niet wist is dat De Gele helmbloem (Pseudofumaria lutea) ook een "soort" Duivenkervel is. Heel vaak zie je deze plant als verwilderde tuinplant maar soms ook als "muurplant" in bijv. grachten.Middelste duivenkervel bloeit in mei tot en met September.

Er komen minstens 3 soorten Duivenkervel (Fumaria) , en eentje die er wel op lijkt maar het niet is, in het wild voor in Nederland:

• Gele helmbloem (Pseudofumaria lutea) - vrij zeldzaam/verwilderde tuinplant
• Gewone duivenkervel (Fumaria officinalis) - algemeen
• Middelste duivenkervel (Fumaria muralis) - vrij zeldzaam
• Rankende duivenkervel (Fumaria capreolata) - zeldzaam

Het verschil tussen deze 3 soorten word uitgelegd in de tabel van het forum van waarnemingen.nl.

De officiële wetenschappelijke naam is Fumaria muralis Sond. ex Koch.

Fumaria is Latijn en betekent letterlijk "de plaats van rook". En net als de Nederlandse verklaring is de verklaring erg onzeker. Waar die rook nu vandaan komt is op vele manieren verklaard. Inderdaad de plant werd al beschreven door Plinius (circa 23 – 79 na Chr.) En in alle belangrijke kruidboeken uit de middeleeuwen komt hij voor. Vele namen kreeg de plant en meestal terug te brengen tot de Nederlandse naam "aardrook". Deze naam komt in veel talen terug. Een van de verklaringen is dat de bloemen van de plant iets wat doorzichtig zijn en eruit zien als rook. S'morgens als er lage mist is (aardrook) dan is dit effect nog beter te zien. Een andere verklaring is dat de rook van deze plant, bij verbranding, helpt bij duivels uitdrijving.

Muralis is Latijn en betekent natuurlijk "van de muur". Dit verwijst o.a. naar de plek waar Middelste duivenkervel te vinden is.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Sond. ex Koch.

Sond. staat voor Otto Wilhelm Sonder (18 juni 1812, Bad Oldesloe - 21 november 1881). Hij was een Duitse botanicus en apotheker. Als apotheker en enthousiast botanicus stelde Otto Wilhelm Sonder een privé- herbarium samen dat tot aan zijn dood meer dan 300.000!! exemplaren bevatte. De collectie die naar Melbourne ging, was echter nog zo uitgebreid met ongeveer 300.000 exemplaren dat er een nieuwe uitbreiding moest worden gebouwd voor het Botanisch Museum in Melbourne. De collectie, die nog niet volledig is samengesteld, omvat alle groepen planten uit alle delen van de wereld. Het is bijzonder rijk aan plantensoorten uit tropisch Zuid-Amerika , Zuid-Afrika en India , waaronder duizenden type-exemplaren.

ex, een afkorting bij een auteurcitatie die aangeeft (in de plantkunde) dat de eerste auteur het taxon heeft beschreven, maar de tweede auteur de eerste geldige formele beschrijving heeft gegeven.

Koch. staat voor Wilhelm Daniel Joseph Koch ( 5 maart 1771 - 14 november 1849) was een Duitse botanicus en arts. Zijn belangrijkste werk is de "Synopsis florae germanicae et helveticae". In dit werk beschreef hij in 1745 Fumaria muralis.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• English: Common Ramping-fumitory
• Français: Fumeterre des remparts
• Deutsch: Mauer-Erdrauch
• Espanõl: ?
• Italiano: Fumaria dei muri
• Svenska: Murjordrök
• Norsk: Småjordrøyk
• Dansk: Mur-jordrøg

De Engelse naam is Common Ramping-fumitory. Fumitory is de Engelse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Er komen ook de Common fumitory=Gewone duivenkervel (Fumaria officinalis), White ramping-fumitory Fumaria capreolata = Rankende duivenkervel) en de Purple ramping-fumitory (Fumaria purpurea) voor in Engeland.

Voor de verspreiding van Fumaria officinalis plant in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding van Fumaria muralis in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding vanFumaria capreolata in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding vanFumaria purpurea in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Fumeterre des remparts. Fumeterre is de Franse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Des remparts betekent "van de muren".

De Duitse naam is Mauer-Erdrauch. Dit betekent "muur aard-rook". Voor de uitleg zie de volledige wetenschappelijke naam.

De Spaanse naam is mij onbekend. Er zij zo veel varianten dat ik de meest gebruikte naam niet weet.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Fumaria dei muri. Dit betekent "fumaria van de muren", net als de Frans/Duitse naam.

De Zweedse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Murjordrök/Mur-jordrøg. Dit betekent "muur-aardrook net als de Duitse naam.

De Noorse naam is Småjordrøyk. Dit betekent "kleine aard-rook". Waarom juist deze plant Kleine word genoemd is mij een raadsel. Middelste duivenkervel is absoluut niet de kleinste. Dus zal het wel ter onderscheid zijn. Er zijn ook nauwelijks waarnemingen van deze plant in Noorwegen.

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, omgewerkte of verstoorde, goed gedraineerde, zwak zure grond (zand en lichte rivierklei).

Groeiplaats
Akkers (akkers en akkerranden), braakliggende grond, ruderale plaatsen, hellingen, muren, puinhopen, ruigten (humeuze ruigten), grasland (sterk begraasde oude boomgaarden), bermen (open plekken), langs spoorwegen (spoorbermen), heggen en struwelen.

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in het oostelijke rivierengebied, in Gelderland en de Achterhoek. Zeldzaam in Noord-Brabant, Twente, op de zandgronden in het noordoosten en in laagveengebieden.

Vlaanderen
Zeldzaam. Het meest in de Zand- en Zandleemstreek.

Wallonië
Uitgestorven.

Wereld
In West-Europa, noordelijk tot in Zuid-Noorwegen. Ook in Groot-Brittannië en Ierland. Ingeburgerd in Australië en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten