Algemeen
Dit artikel bestaat uitsluitend om aan te geven welke planten van het Ooievaarsbek (Geranium) geslacht er zijn. Bloedooievaarsbek is een echte tuinplant en word maar soms als verwilderd exemplaar waargenomen. Bovenstaande foto is dus ook in de tuin genomen. De plant bloeit lang en is erg opvallend (grote bloemen) wat het een populaire tuinplant maakt. Bloedooievaarsbek bloeit in Mei tot en met Augustus.
Er komen in Nederland minstens 15 soorten geranium-soorten voor, want in deze familie vallen de ooievaarsbekken:
- Beemdmooievaarsbek (Geranium pratense) - vrij zeldzaam maar vaak ingezaaid
- Bermooievaarsbek (Geranium pyrenaicum) - algemeen
- Bloedooievaarsbek (Geranium sanguineum) - algemeen maar verwilderde tuinplant
- Bosooievaarsbek (Geranium sylvaticum) - zeldzaam
- Donkere ooievaarsbek (Geranium phaeum) - vrij zeldzaam maar vaak ingezaaid
- Fijne ooievaarsbek (Geranium columbinum) - zeldzaam
- Glanzige ooievaarsbek (Geranium lucidum) - algemeen
- Kleine ooievaarsbek (Geranium pusillum) - algemeen
- Klein robertskruid (Geranium purpureum) - zeldzaam
- Ronde ooievaarsbek (Geranium rotundifolium) - zeldzaam
- Robertskruid (Geranium robertianum) - algemeen
- Rotsooievaarsbek (Geranium macrorrhizum) - algemeen maar verwilderde tuinplant
- Roze ooievaarsbek (Geranium endressii) - algemeen maar verwilderde tuinplant
- Slipbladige ooievaarsbek (Geranium dissectum) - algemeen
- Zachte ooievaarsbek (Geranium molle) - algemeen
In 1700 publiceerde de Franse botanicus Joseph Pitton de Tournefort (5 juni 1656 - 28 december 1708) al een 3-delige boekenserie Institutiones Rei Herbariae met daarin een prachtige afbeelding van de bloem (delen) van deze plant.
Verklaring Wetenschappelijke naam
De officiële wetenschappelijke naam is Geranium sanguineum L.
Geranium komt van Geranos (Grieks) en betekent "ooievaar/kraanvogel". Dit omdat de vrucht van deze plant op de snavel van een ooievaar/kraanvogel lijkt. Deze vrucht heet een splitvrucht en bevat vijf eenzadige deelvruchtjes. Bij uitdroging van de rijpe vrucht breekt de snavel open en worden de zaden in vijf richtingen geschoten, tot zes meter ver.
sanguineum is afgeleid van Sanguis (Latijn) en betekent "bloed". De kleur van de bloem. Alhoewel deze kleur niet echt bloedrood is, zie de Nederlandse verklaring.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus.
In 1753 beschreef hij Geranium sanguineum in de publicatie Species Plantarum.
Hoe komt een wetenschappelijke naam tot stand?
Een wetenschappelijke naam word niet zomaar gegeven. Iedereen (wetenschappers, floristen, liefhebbers etc.) moet tenslotte weten dat het over dezelfde plant gaat. Botanische nomenclatuur is de formele naamgeving van planten. Deze wordt geregeld door de International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (ICN of ICNafp), een wetboek dat de wetenschappelijke namen van algen, schimmels en planten regelt.
Deze heet zo sinds het Internationaal Botanisch Congres in Melbourne in 2011, dat tot de naamswijziging besloot. Tot die tijd heette dit wetboek de International Code of Botanical Nomenclature (ICBN). In 1905 heeft het Internationaal Botanisch Congres van Wenen besloten om de publicatie van de eerste druk van Species plantarum te kiezen als het beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten. Dat betekent dat alle namen van vóór dit werk van Linnaeus niet meetellen, ook als die namen de vorm van een tweedelige naam hebben. Overige informatie staat op deze Wiki-pagina.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Bloedearrebarrebek
- English: Bloody crane's-bill
- Français: Géranium pourpre
- Deutsch: Storchschnabel
- Espanõl: Geranio de sangre
- Italiano: Geranio sanguigno
- Svenska: Blodnäva
- Norsk: Blodstorkenebb
- Dansk: Blodrød Storkenæb
Verklaring Buitenlandse namen
In alle talen heeft de Bloedooievaarsbek dezelfde benaming. Alleen de Spaanse en Italiaanse naam gebruiken de benaming van de volledige wetenschappelijke naam.
Voor de verspreiding van Bloedooievaarsbek in Engeland zie deze kaart.
Voor de verspreiding van Bloedooievaarsbek in Duitsland zie deze kaart.
Voor de verspreiding van Bloedooievaarsbek in Zweden zie deze kaart.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, warme plaatsen op droge, matig voedselrijke, kalkrijke, goed doorlatende grond (o.a. kalksteen).
Groeiplaats
Bosranden, lage struwelen, bossen (lichte loofbossen), grasland (hooiland en weiland), zelden in de zeeduinen.
Verspreiding
Nederland
Verwilderd, maar niet ingeburgerd.
Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.
Wallonië
Zeldzaam in het Maasgebied en in de zuidelijke Ardennen.
Wereld
Vrijwel geheel Europa. Noordelijk tot in Zuid-Scandinavië. Ingeburgerd in Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Bloedooievaarsbek
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
