Algemeen
Groot springzaad (Impatiens noli-tangere) is de enige van de drie Balsemiensoorten ( Springzaden=balsemienfamilie (Balsaminaceae)) die hier inheems (hij komt hier van origine voor) is. De Reuzenbalsemien (Impatiens Glandulifera) komt uit India en het Klein springzaad (Impatiens parviflora), komt uit Midden-Azië. Deze twee zijn inmiddels ingeburgerd. Maar de laatste tijd komen er een paar bij die niet zo vriendelijk zijn voor ons ecosysteem. Het Tweekleurig springzaad (Impatiens balfourii) komt hier pas voor sinds 2000 en komt van origine uit India. Het Oranje springzaad (Impatiens capensis) komt hier pas voor sinds 1999 en komt van origine uit Noord-Amerika. Met name deze twee soorten en de Reuzenbalsemien kunnen de inheemse flora overschaduwen. En dan zijn er nog twee niet inheemse soorten die erg zeldzaam zijn, hetBont springzaad (Impatiens edgeworthii) uit Hmalaya en het Ruig springzaad (Impatiens tricornis uit Azië. Om deze invasieve (planten die hier van origine niet groeien) Springzaden uit elkaar te houden heeft Floron een handige determinatiesleutel op de site geplaatst. Klein springzaad bloeit vanaf Juni tot en met Oktober.
Er komen minstens 7 Springzaad/Balsemien (Impatients) soorten in het wild voor in Nederland:
- Bont springzaad (Impatiens edgeworthii) zeer zeldzaam/verwilderd
- Groot springzaad (Impatiens noli-tangere) - vrij zeldzaam
- Klein springzaad (Impatiens parviflora) - algemeen/verwilderd
- Oranje springzaad (Impatiens capensis) - algemeen/verwilderd/ingezaaid
- Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) - algemeen/verwilderd/invasieve exoot
- Ruig springzaad (Impatiens tricornis) - zeer zeldzaam/verwilderd
- Tweekleurig springzaad (Impatiens balfourii) - vrij zeldzaam/verwilderd
Verklaring Wetenschappelijke naam
De officiële wetenschappelijke naam is Impatiens balfourii Hook. f.
Impatiens (Latijn) betekent "ongeduldig, overgevoelig, niet bestand tegen". Dit slaat op de zaaddozen van deze plant. Deze zijn overgevoelig-ongeduldig bij aanraking want dan springen ze open (zie filmpje).
Met Balfourii word de Schotse botanicus Isaac Bayley Balfour geëeerd (1853-1922). Naast vele onderscheidingen en benoemingen werd hij In 1884 werd hij benoemd tot Sherardiaanse hoogleraar Botanie aan de Universiteit van Oxford. William Sherard (naar wie het hoogleraarschap is genoemd) was een Engelse botanicus. Naast John Ray (ook weer een Engelse botanicus) werd hij beschouwd als een van de vooraanstaande Engelse botanici van zijn tijd.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Hook f.
Dit staat voor Joeph Dalton Hooker (30 juni 1817 – 10 december 1911). Hij was een Britse botanicus. Die letter f staat voor Flius dat Latijn is voor "zoon". Hij was de tweede en jongste zoon van Maria en William Jackson Hooker die in 1841 directeur was in van Royal Botanic Gardens, Kew. Een ambt dat hij in 1865 zelf zou vervullen. Als 7 jarig jongetje was hij al oprecht geëinteresserd in de colleges botanie die zijn vader gaf aan de University of Glasgow. Later ging Joseph zelf geneeskunde studeren aan de University of Glasgow. In die tijd was de botanie nog een onderdeel van de geneeskunde, waardoor hij in zijn studie ook in deze discipline werd onderwezen. In 1839 begon hij expedities te maken om zij botanische kennis ui te breiden. Pas in 1877 stopte hij hier mee om zijn werk als directeur van de Kew gardens te hervatten en om diverse publicaties te schrijven. In 1903 beschreef hij Impatiens balfourii in de publicatie Botanical Magazine; or, Flower-Garden Displayed.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Dûbelkleurich springsied
- English: Impatiens balfourii
- Français: Impatiens balfourii
- Deutsch: Balfour-Springkraut
- Espanõl: Impatiens balfourii
- Italiano: Impatiens balfourii
- Svenska: Impatiens balfourii
- Norsk: Impatiens balfourii
- Dansk: Impatiens balfourii
Verklaring Buitenlandse namen
Deze plant word in het buitenland niet of nauwelijks waargenomen dus word meestal de wetenschappelijke naam gehanteerd.
De Engelse naam is Impatiens balfourii
Voor de verspreiding van Tweekleurig springzaad in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Impatiens balfourii
De Duitse naam is Is Balfour-Springkraut
Voor de verspreiding van Tweekleurig springzaad in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is Impatiens balfourii
De Italiaanse naam is Impatiens balfourii
De Zweedse naam is Impatiens balfourii
Voor de verspreiding van Tweekleurig springzaad in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Impatiens balfourii
De Deense naam is Impatiens balfourii
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Tweekleurig springzaad
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
Foto's
