Lamium hybridum


Algemeen

Als er één plant is die heel vaak over het hoofd wordt gezien is het deze wel. Alleen het meer ingesneden stengelblad is onderscheidend met de "gewone" Paarse dovenetel  (Lamium purpureum). Maar omdat de Ingesneden dovenetel vaak samen voorkomt met de Paarse dovenetel valt hij dus nauwelijks op. Zo sterk zelfs dat hij vaak nog de naam krijgt Lamium purpureum var. insicum, een variëteit dus. Het gekke is ook dat de soort al in 1786 is beschreven (wetenschappelijke) naam) maar toch maar 7 Wiki-pagina's heeft. Dus kennelijk zien ze ook in het buitenland niet vaak het verschil met de 'gewone' Paarse dovenetel. De Ingesneden dovenetel bloeit in Maart tot en met Otober.

Er komen in Nederland minstens 7 Dovenetel (Lamium) soorten in het wild voor:

  • Brede dovenetel (Lamium confertum)  - zeldzaam
  • Hoenderbeet (Lamium amplexicaule) - algemeen
  • Ingesneden dovenetel (Lamium hybridum) - algemeen
  • Gestreepte dovenetel (Lamium maculatum 'Variegatum' ) - algemeen/verwilderde tuinplant
  • Gevlekte dovenetel (Lamium maculatum) - algemeen/ingezaaid
  • Paarse dovenetel (Lamium purpureum) - algemeen
  • Witte dovenetel (Lamium album) - algemeen

Verklaring wetenschappelijke naam

De officiële wetenschappelijke naam is Lamium hybridum Vill.

Lamium is afgeleid van Lamos (Grieks) en betekent "muil, keelgat". Dit slaat op de muilvormige bloemkroon. In een oude beschrijving van de Dovenetel staat dat de bloem lijkt op de smoel van een kat, wanneer die bijten wil.

Hybridum is Latijn en betekent ook "hybride". Dus een kruising. Het is een ondersoort van de Lamium purpureum (Paarse dovenetel).

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Vill.

Dit staat voor Dominique Villars of Villar (14 november 1745 - 26 juni 1814 ). Hij was een 18e-eeuwse Franse botanicus. Zijn belangrijkste werk is Histoire des plantes du Dauphiné, gepubliceerd tussen 1786 en 1789, waarin ongeveer 2.700 soorten (vooral alpine planten) worden beschreven, na meer dan twintig jaar observatie in de Dauphiné- regio in het zuidoosten van Frankrijk. Zijn herbarium en botanische manuscripten worden bewaard in het Muséum d'histoire naturelle de Grenoble . In 1786 beschreef hij de soort in dit werk de soort als Lamium hybridum.

     

Meer

Zie ook de Nederlandse verklaring.

Namen in andere talen

  • Frysk: Kerfde bastertnettel
  • English: Cut-leaved Dead-nettle
  • Français: Lamier hybride
  • Deutsch: Bastard-Taubnessel 
  • Espanõl: Órtiga híbrida
  • Italiano: Falsa-ortica ibrida
  • Svenska: Flikplister
  • Norsk: Fliktvitann
  • Dansk: Fliget Tvetand

Verklaring Buitenlandse namen

De Engelse naam is Cut-leaved Dead-nettle. Dit is letterlijk de Engelse benaming voor de Nederlandse naam.

De Franse naam is Lamier hybride. Lamier is de Franse benaming voor het eerste deel van de wetenschappelijke naam. Hybride geeft aan dat deze soort een hybride vorm is van het geslacht Lamium

De Duitse naam is Bastard-Taubnessel. Dit betekent "bastaard-dovenetel". 

De Spaanse naam is Órtiga híbrida. Órtiga betekent letterlijk "brandnetel. Hibrida betekent natuurlijk ook weer Hybride.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Falsa-ortica ibrida. Dit betekent "valse hybride brandnetel". Van alle buitenlandse namen is deze het meest treffende. Het is geen Brandnetel  (Urtica) maar lijkt er wel op en het is een hybride exemplaar.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Flikplister. Flik betekent "gescheurd" en slaat natuurlijk op de ingesneden stengelbladeren. Plister is de algemene Zweedse naam voor "netel"

De Noorse naam is Fliktvitann. Flik betekent "puntig en smal deel, stukje stof". Het is eigenlijk een kledingterm maar de strekking is het zelfde als de Zweedse naam. Met tweetand (Tvitann)  word bedoeld dat de rood-paarse bloemkronen een rechte buis hebben en dat de twee zijslippen een draadvormig tandje dragen. 

De Deense naam is Fliget Tvetand. Fliget betekent "gevleugeld, met relatief diepe insnijdingen vooral rond blad". Met tweetand (Tvitand)  word bedoeld dat de rood-paarse bloemkronen een rechte buis hebben en dat de twee zijslippen een draadvormig tandje dragen. 

Ecologie & Verspreiding

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pioniervegetatie) op vochtige, voedselrijke tot zeer voedselrijke grond (allerlei grondsoorten, maar het meest op zeeklei en leem).

Groeiplaats
Akkers, moestuinen, ruderale plaatsen, bermen (open plaatsen), grasland (pas gescheurde weiland) en zeeduinen (duinstruweel).

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in het westen en in het noordelijk zeekleigebied, vrij zeldzaam in het oosten en midden van het land en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en op de Waddeneilanden, behalve op Texel.

Vlaanderen
Vrij algemeen in het westen van het land. Elders zeer zeldzaam of ontbrekend.

Wallonië
Vrij zeldzaam in het westelijke deel van Henegouwen. Elders zeer zeldzaam of ontbrekend.

Wereld
Hoofdzakelijk in West- en Midden-Europa, van Zuid-Frankrijk en de Alpen tot in Ierland, Zuid-Zweden en Zuid-Finland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding Lamium hybridum

Verspreiding Ingesneden dovenetel

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten