Lysimachia punctata (Puntwederik)

Puntwederik kennen we allemaal. Het is gewoon de overbekende tuinplant. Maar aan het floron verspreidingskaartje te zien wordt de plant veelvuldig in het wild waargenomen. Van nature komt de Puntwederik voor in Oost- en Zuidoost-Europa. Het is visueel totaal een andere plant als de in het wild voorkomende Wederiksoorten. Dus verwarring is vrijwel onmogelijk. Puntwederik bloeit in Juli, Juni en Augustus.

Er komen minstens 5 soorten Wederik (Lysimachia) in het wild voor in Nederland:

• Boswederik (Lysimachia nemorum) - zeldzaam
• Grote wederik (Lysimachia vulgaris) - Algemeen
• Moeraswederik (Lysimachia thyrsiflora) - algemeen
• Penningkruid (Lysimachia nummularia) - algemeen/verwilderde tuinplant
• Puntwederik (Lysimachia punctata) - algemeen/verwilderde tuinplant

De officiële wetenschappelijke naam is Lysimachia punctata L.

De geslachtsnaam Lysimachia werd vernoemd naar Lysimachos, een veldheer onder Alexander en later onder koning Thracik of naar de verklaring bij het Engelse woord Loostrife.

Punctata is Latijn en betekent "puntig". Dit verwijst naar de zwarte klierpunten onder aan de stengelbladeren.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Lysimachia punctata in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Túnwylgeblom
• English: Dottet Loosetrife
• Français: Lysimaque ponctuée
• Deutsch: Drüsiger Gilbweiderich
• Espanõl: ?
• Italiano: Lisimachia punteggiata
• Svenska: Praktlysing
• Norsk: Fagerfredlaus
• Dansk: Prikbladet fredløs

De Engelse naam is Dotted Loosetrife. Dotted betekent :"bezet met punten". In werkelijkheid zijn dit zwarte klierpunten onder aan de stengelbladeren. Loose-strife is een literaire vertaling uit het Grieks. In oude tijden werd er geloofd dat de plant zo krachtig was dat als je de plant plaatste op het juk van een woedende/lastige os deze zijn krachten weer beheerste. Dit Griekse woord is Lusimachos, waar ook de wetenschappelijke naam vanaf stamt. Een andere plant heeft ook deze naam in zich. De Grote kattenstaart (Lythrum salicaria) heet Purple loosetrife.

De Franse naam is Lysimaque ponctuée. Dit is de Franse benaming van de wetenschappelijke naam

De Duitse naam is Drüsiger Gilbweiderich. Dit betekent "beklierde gele wederik". Natuurlijk vanwege de klierharen onderaan het stengelblad. Persoonlijk denk ik dat het woorden Gele en Wederik de nadruk legt op de Grote wederik (Lysimachia vulgaris).

De Spaanse naam is mij onbekend. Ik zie ook geen waarnemingen in Spanje.

De Italiaanse naam is Lisimachia punteggiata. Dit is de Italiaanse benaming voor de wetenschappelijke naam.

De Zweedse naam is Praktlysing. Dit betekent "pracht schijnen". Kennelijk vinden ze in Zweden dat dit een mooie Wederik-soort is. Maar deze naam is natuurlijk ook als onderscheid van de andere soorten. Het woord Schijnen is de benoeming van de Zweedse botanist Samuel Liljeblad (20 december 1761-1 april 1815). De plant valt op/schijnt door de felle gele kleur in zijn omgeving.

De Noorse naam is Fagerfredlaus. Fager betekent "zeer mooi". De naam Fredlaus wordt meestal vertaald met "outlaw/vogelvrije". Dit is een beetje typische vertaling. Maar het zou een verkeerde interpretatie zijn van de plant met de Griekse naam lysimakheios (naar koning Lysimachus , Hellenistische koning 361-281 voor Christus). Het woord is afgeleid van het Griekse Lysimakhos wat "het oplost of afmaken een gevecht" betekent van Lyein 'oplossen/eindigen en Makhe "gevecht".

De Deense naam is Prikbladet fredløs. Dit betekent "prikbladige fredløs". Prikbladig is natuurlijk een verwijzing naar de klierpunten op de stengelbladeren. Fredløs wordt bij de Noorse naam uitgelegd.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige, matig voedselrijke grond.

Groeiplaats
Ruigten, moerassen, waterkanten (rivieren en sloten), bossen (beekbegeleidende bossen), bosranden, grazige plaatsen tussen bomen en struiken, opgespoten grond, bermen, langs spoorwegen (spoorbermen), ruderale plaatsen, industrieterreinen en omgewerkte grond.

Verspreiding

Nederland
Vaak verwilderd en op enkele plaatsen standhoudend.

Vlaanderen
Verwilderd.

Wallonië
Verwilderd en op enkele plaatsen standhoudend, vooral in de Ardennen (vrij zeldzaam).

Wereld
Oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië en Zuidoost-Europa. Noordelijk tot in de Alpen. Elders plaatselijk ingeburgerd.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten