Algemeen
Persoonlijk kan ik mij geen enkele wilde plant bedenken die zulke afwijkende bloemen heeft als de Moeraswederik. Je herkent hem meteen.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Er komen minstens 5 soorten Wederik (Lysimachia) in het wild voor in Nederland:
- Boswederik (Lysimachia nemorum) - zeldzaam
- Grote wederik (Lysimachia vulgaris) - Algemeen
- Moeraswederik (Lysimachia thyrsiflora) - algemeen
- Penningkruid (Lysimachia nummularia) - algemeen/verwilderde tuinplant
- Puntwederik (Lysimachia punctata) - algemeen/verwilderde tuinplant
Moeraswederik bloeit al in Mei, Juni en Juli.
Verklaring wetenschappelijke naam
De officiële wetenschappelijke naam is Lysimachia thyrsiflora L.
De geslachtsnaam Lysimachia werd vernoemd naar Lysimachos, een veldheer onder Alexander en later onder koning Thracik of naar de verklaring bij het Engelse woord Loostrife.
Thyrsiflora komt van Thyrsus. Een Thyrsus / θɜːrsəs / of Thyrsos / θɜːrˌsɒs / ( Oudgrieks : θύρσος) was een staf in de vorm van Reuze venkel ( Ferula communis ), bedekt met klimop en wijnstokken (de wijnstokfamilie (Vitaceae) en andere bladeren, soms omwonden met taeniae (linten) en aan de top een dennenappel of een stel wijnbladeren en druiven of klimopbladeren en bessen, gedragen tijdens Helleense (oud-Griekse) feesten en religieuze ceremonies. Flora is Latijn en betekent natuurlijk "bloem". De bloemen van Moeraswederik lijken een beetje op die staf.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Lysimachia thyrsiflora in de publicatie Species Plantarum.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Wylgeblom
- English: Tufted Loosestrife
- Français: Lysimaque à fleurs en épi
- Deutsch: Strauß-Gilbweiderich
- Espanõl: ?
- Italiano: ?
- Svenska: Topplösa
- Norsk: Gulldusk
- Dansk: Dusk-fredløs
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Tufted Loosestrife. Het woord Getuft komt uit de tapijt industrie. Het geeft aan de techniek aan om hoogpolig tapijt te maken. Ik neem aan dat dit slaat op de bloemen van deze plant. Loose-strife is een literaire vertaling uit het Grieks. In oude tijden werd er geloofd dat de plant zo krachtig was dat als je de plant plaatste op het juk van een woedende/lastige os deze zijn krachten weer beheersde. Dit Griekse woord is Lusimachos, waar ook de wetenschappelijke naam vanaf stamt. Een andere plant heeft ook deze naam in zich. De Grote kattenstaart (Lythrum salicaria) heet Purple loosetrife. Deze twee planten zijn absoluut geen onderdeel van dezelfde familie
De Franse naam is Lysimaque à fleurs en thyrse. Lysimaque is de Franse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naaam. À fleurs en thyrse betekent "met bloemen zoals Thyrse". Het woord Thyrse word uitgebreid uitgelegd bij het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Strauß-Gilbweiderich. Het woord Strauß betekent "struisvogel", verwijzend naar de typische vorm van de bloemen. Gilbweiderich betekent "gele wederik". De Grote kattenstaart (Lythrum salicaria) bijv. (die overigens absoluut geen familie is) is bloedrood en heet in het Duits Blut-weiderich.
De Spaanse en Italiaanse naam is mij onbekend. In beide landen zijn ook geen waarnemingen.
De Zweedse naam is Topplösa. Dit betekent "zonder top". Het is mij nog onbekend wat hier precies mee word bedoeld.
De Noorse naam is Gulldusk. Dit betekent "gele slordige bloemen". Verwijzend naar de a-typische bloemen, dus geen gewone kroonbladeren en stampers e.d.
De Deense naam is Dusk-fredløs. Dusk heeft ongeveer dezelde betekenis als het Zweedse Dusk. De naam Fredløs wordt meestal vertaald met "outlaw/vogelvrije". Dit is een beetje typische vertaling. Maar het zou een verkeerde interpretatie zijn van de plant met de Griekse naam lysimakheios (naar koning Lysimachus , Hellenistische koning 361-281 voor Christus). Het woord is afgeleid van het Griekse Lysimakhos wat "het oplost of afmaken een gevecht" betekent van Lyein 'oplossen/eindigen en Makhe "gevecht".
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige plaatsen op natte, matig voedselrijke, zwak zure, meestal venige grond en in stilstaand of langzaam stromend water (laagveen, zand, leem, zavel en lichte klei).
Groeiplaats
Waterkanten en water (o.a. langs veenputten) en moerassen (veenmoeras, drijftillen en trilveen).
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in laagveenstreken in het noorden en westen van het land, in Zuidoost-Fryslân en in Drenthe en vrij zeldzaam in Noord-Brabant, Gelderland en het oosten van Overijssel. Elders zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Zeldzaam in de Kempen. Elders zeer zeldzaam. Sterk afgenomen.
Wallonië
Niet in Wallonië.
Wereld
Koude en gematigde streken op het noordelijk halfrond. In West-Eiuropa zuidelijk tot in België.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Lysimachia thyrsiflora
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten