Algemeen
De Ruige weegbree is best goed te herkennen. De stengelbladeren, en de stengel zelf zijn opvallen (mooi!) behaard. En als de plant bloeit is er een explosie van lila-gekleurde bloemetjes in de aar. Met name de ver naar buiten stekende meeldraden met helmknoppen bepalen het aanzien van de bloeiwijze. Ruige weegbree bloeit in Mei en Juni.
Er komen in Nederland minstens 7 Weegbree (Plantago) soorten in het wild voor in Nederland:
- Getande weegbree (Plantago major subsp. intermedia) - algemeen
- Grote weegbree (Plantago major subsp. major) - algemeen
- Hertshoornweegbree (Plantago coronopus) - algemeen
- Ruige weegbree (Plantago media) - vrij zeldzaam
- Smalle weegbree (Plantago lanceolata) - algemeen
- Zandweegbree (Plantago arenaria) - zeldzaam
- Zeeweegbree (Plantago maritima) - vrij zeldzaam
Verklaring Wetenschappelijke naam
Hoe komt een wetenschappelijke naam tot stand?
Een wetenschappelijke naam word niet zomaar gegeven. Iedereen (wetenschappers, floristen, liefhebbers etc.) moet tenslotte weten dat het over dezelfde plant gaat. Botanische nomenclatuur is de formele naamgeving van planten. Deze wordt geregeld door de International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (ICN of ICNafp), een wetboek dat de wetenschappelijke namen van algen, schimmels en planten regelt.
Deze heet zo sinds het Internationaal Botanisch Congres in Melbourne in 2011, dat tot de naamswijziging besloot. Tot die tijd heette dit wetboek de International Code of Botanical Nomenclature (ICBN). In 1905 heeft het Internationaal Botanisch Congres van Wenen besloten om de publicatie van de eerste druk van Species plantarum te kiezen als het beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten. Dat betekent dat alle namen van vóór dit werk van Linnaeus niet meetellen, ook als die namen de vorm van een tweedelige naam hebben. Overige informatie staat op deze Wiki-pagina.
De officiële wetenschappelijke naam is Plantago media L.
Plantago komt van Planta pedis (Latijn) en betekent "voetzool" duidend op de gelijkenis van de bladeren met een voetzool. Persoonlijk zie ik dit niet, dus het verhaal hierna heeft meer met de naamgeving te maken. Weegbree werd vanuit Europa door de hele wereld verspreid. De Indianen noemde het "De voetstap van de blanke", omdat het overal werd gevonden waar de Europeanen geweest waren.
Media is Latijn en betekent "middelste". Persoonlijk weet ik niet goed hoe ik dit moet zien. Het kan nooit een van de 3 Weegbree-soorten zijn want er zijn er minstend 7 in het wild in Nederland. Dus ik hou het even dat dit woord puur ter onderscheid is.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Plantago media in de publicatie Species Plantarum.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Rûch weversblêd
- English: Hoary plantain
- Français: Plantain moyen
- Deutsch: Mittel-Wegerich
- Espanõl: Lantén mediano
- Italiano: Piantaggine pelosa
- Svenska: Rödkämpar
- Norsk: Dunkjempe
- Dansk: Dunet Vejbred
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Hoary plantain. Hoary vertaal je dus niet met Harig of Ruig maar met Grijs. Door het sterk harig karakter van de plant krijgr Ruige weegbree een beetje grijs karakter. Het woord Plantain is de Engelse benaming voor weegbree. Het komt van de geslachtsnaam Plantago en is afgeleid van het Latijnse Planta Pedis dat "voetzool" betekent. Dit omdat men het plat tegen de bodem liggende blad met een voetzool vergeleek. Dit sloeg vooral op de Grote weegbree (Major betekent groot/breed) die met zijn brede bladeren algemeen langs wegen voorkomt. Deze soort werd de naamgever voor het gehele geslacht Weegbree, ook voor soorten met smallere bladeren zoals bijv. Smalle weegbree (Plantago lanceolata).
Voor de verspreiding van Ruige weegbree in Engeland zie deze kaart.
De Franse, Duitse en Spaanse naam is min of meer gelijk, Plantain moyen/Mittel-Wegerich/Lantén mediano. Dit is de Franse, Duitse en Spaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.
Voor de verspreiding van Ruige weegbree in Duitsland zie deze kaart.
De Italiaanse naam is Piantaggine pelosa. Dit betekent wel (in tegstelling tot de Engelse naam) Harige weegbree.
De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk,Rödkämpar/Dunkjempe. Alle Weegbree-soorten in Zweden en Noorwegen heten Kämper/Kjempe. Dit betekent "strijder". Hiermee worden de meeldraden bedoeld en een ander kenmerk van de plant. Röd betekent "rood" maar niet vel rood maar een beetje rossig en dan klopt het aardig met de kleur van de meeldraden. Dun betekent "donsig". Hiermee word het harig karakter van de plant bedoeld.
Voor de verspreiding van Ruige weegbree in Zweden zie deze kaart.
De Deense naam is Dunet Vejbred. Dit betekent "donzige weegbree". Vejbred is de Deense benaming voor een Weegbree-soort.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, kalkrijke grond (mergel, löss, rivierzand, leem, zavel en lichte klei).
Groeiplaats
Dijken (grasland op rivierdijken en kanaaldijken), bermen, hellingen, langs spoorwegen (spoorbermen), grasland (gazons, kalkgrasland en weiland), zandige ruggen in uiterwaarden en rivierduinen.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in Zuid-Limburg, in het rivierengebied en plaatselijk in Zeeland. Elders zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Vrij algemeen in de Maasvallei, in Zuid-Limburg en in de omgevning van Brussel. Elders zeer zeldzaam.
Wallonië
Algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen).
Wereld
In een groot deel van Europa. Oostelijk tot Midden-Siberië. Ingebugerd in Oost-Azië, Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Ruige weegbree
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
