Rumex conglomeratus (Kluwenzuring)

Persoonlijk heb ik het idee dat deze zuring vaak over het hoofd wordt gezien doordat velen (inclusief mijzelf) denken dat het hier een andere soort betreft.

Om toch een goed inzicht te krijgen in deze familie staat op het YouTube-kanaal van Floron een lezing over o.a. de Zuring-soorten (Rumex). Later in deze video staat een uitleg over het Duizendknoopgeslacht (Persicaria, Fallopia en Polychonum)

Kluwenzuring bloeit in Juni tot en met Augustus.

Er komen minstens 11 Zuring (Rumex) soorten in het wild voor in Nederland en bijna alle zijn algemeen dus een goede flora is zeker nodig:

• Bermzuring (Rumex crispus × obtusifolius) - Algemeen
• Bloedzuring (Rumex sanguineus) - Algemeen
• Geoorde zuring (Rumex thyrsiflorus) - Vrij zeldzaam
• Goudzuring (Rumex maritimus) - Algemeen
• Kluwenzuring (Rumex conglomeratus) - Algemeen
• Krulzuring (Rumex crispus) -Algemeen
• Moeraszuring (Rumex palustris) - Algemeen
• Ridderzuring (Rumex obtusifolius) - Algemeen
• Schapenzuring (Rumex acetosella) - Algemeen
• Veldzuring (Rumex acetosa) - Algemeen
• Waterzuring (Rumex hydrolapathum) - Algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Rumex conglomeratus Murray

Er zijn twee verklaringenvoor Rumex: 

1. Rumex (Latijn) betekent "lans/spies" wat duidt op de pijlvormige bladeren van sommige soorten zuring.
2. De naam rumex kan ook afgeleid zijn van Rhyma (Grieks) wat "stroom" betekend. Dit omdat veel soorten rumex groeien op vochtige plaatsen.

 Conglomeratus is Latijn en betekend "geconcentreerd". Doelend op de bloemen/vruchtbeginsels dus.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Murray. Dit staat voor Johan Andreas (Anders) Murray (27 januari 1740 - 22 mei 1791). Hij was een Zweedse arts van Duitse afkomst en botanicus, die een belangrijk werk publiceerde over van planten afgeleide medicijnen. Murray studeerde van 1756-1759 in Uppsala , waar hij les kreeg van Carl Linnaeus. Murray was een vooraanstaand farmacoloog en botanicus. Zijn werk Apparatus medicaminum (1776-1792) in zes delen, waarvan de laatste pas na zijn dood werd gepubliceerd, is een uitgebreide compilatie van kruidengeneesmiddelen. In 1770 beschreef hijRumex conglomeratus in de publicatie Prodromus designationis stirpium Gottingensium.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Knopsurk
• English: Clustered Dock
• Français: Patience agglomérée
• Deutsch: Knäuel-Ampfer
• Espanõl: Aceda de burro
• Italiano: Lingua di vacca conglomerata
• Svenska: Dikesskräppa
• Norsk: Hundehøymole
• Dansk: Nøgle-Skræppe

De Engelse naam is Clustered Dock. Clustered betekend "samengesteld". Dit vanwege de bloemen die met onderlinge afstand samengesteld rondom de stengel zitten. Maar bij andere zuring-soorten is dit soms ook. Dus om dit nu een goed determinatie-kenmerk te noemen....Misschien is het alleen maar een naam ter onderscheid. Dock is een Engelse verzamelnaam voor Zuringplanten maar waarom dit Dock heet is mij onbekend.

De Franse naam is Patience agglomérée.Patience zou afgeleid zijn van het Latijnse lapathum. Dit bekekent "zuring", een algemene naam voor een Rumex-soort (Zuring-soort). Het komt van het Oudgriekse λάπαθον (Lápathon). Agglomérée betekent "samengesteld". De uitleg staat bij de Engelse naam.

De Duitse naam is Knäuel-Ampfer. Knäuel betekent "kluwen" vanwege de samengestelde bloemen. Ampfer is een oud Duits woord dat "scherp/zuur/bitter" betekent. De bladeren van alle Zuring-soorten (Rumex) smaken zuur/bitter door de aanwezigheid van oxaalzuur en tannine in de bladeren. Sommige soorten zijn te zuur om te eten maar andere soorten worden gekweekt als bladgroente of voor het gebruik als kruid. Het woord Ampfer word in Duitsland gebruikt voor planten uit het Rumex (Zuring)-geslacht. De totale naam is min of meer gelijk aan de Nederlandse naam.

De Spaanse naam is Aceda de burro. De betekenis hiervoor is mij onbekend. Het aantal varianten is zo groot dat ik niet weet welke naam de meest gebruikte is. De soort wordt wel veel waargenomen in Spanje.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Romice conglomerato. Romice is de Italiaanse benaming voor Rumex. Het is de Italiaanse naam voor elke soort uit het Zuring-geslacht. Dit woord word bij het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam uit gelegd. Conglomerato betekent "samengesteld".

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Dikesskräppa. De betekenis van het woord Dikes is mij nog onbekend. Het woord Skråppa wordt uitgelegd bij Groot hoefblad (Petasites hybridus). De Zweedse naam voor deze plant is namelijk Pestskråp.

De Noorse naam is Hundehøymole. De exacte betekenis van dit woord is mij onbekend.

De Deense naam is Nøgle-Skræppe. Dit betekent "sleutel-Skraeppe". Waarschijnlijk vanwege de vorm van de bloemen alhoewel ik dit nog niet gelezen heb. Het woord Skræppe is de Deense variant van het Zweedse Skråppa en wordt bij de Zweedse naam uitgelegd.

Ecologie

Bodem
Zonnige, soms licht beschaduwde, halfopen tot open plaatsen op vochtige tot vaak natte, voedselrijke tot zeer voedselrijke, min of meer compacte en verstoorde grond (de meeste grondsoorten).

Groeiplaats
Waterkanten (o.a. langs grachten, sloten en greppels), grasland (verstoorde plaatsen, in de winter onder water staande grasvelden en uiterwaarden), bermen, braakliggende grond, bosranden, bossen (open plekken in loofbossen en langs bospaden), akkers en afgravingen (o.a. kleigroeven).

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in het noordoosten, in het Waddengebied, in Flevoland en in Zuid-Limburg.

Vlaanderen
Algemeen, maar zeldzamer in de centrale Kempen. Het meest in de Polders.

Wallonië
Vrij algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Oorspronkelijk uit West-, Midden- en Zuid-Europa, Zuidwest-Azië, Noordwest-Afrika en op een aantal eilanden in de Atlantische Oceaan. Nu ook in andere werelddelen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten