Saxifraga tridactylites

Algemeen

Aan het verspreidingskaartje te zien is dat Kandelaartje houdt van droge kalkgrond. Dit is dus te vinden aan de kust en in zuid-Limburg. In de rest van Nederland kan je dit plantje ook tegenkomen maar niet overal. Hij staat namelijk te boek als een zeldzame soort. kandelaartje is een Steenbreeksoort (Saxifragaceae). Deze familie kent 440 soorten. En maar 3 soorten komen in Nederland voor waarvan twee zeer zeldzaam (Knolsteenbreek en Haarlems klokkenspel). Veel steenbreeksoorten groeien in de bergen en wekken de indruk de rotsen te splijten, doordat ze in kieren en spleten van het gesteente groeien. Maar het is andersom: de stoffijne zaden spoelen in de spleten en ontkiemen daar. Bij gebrek aan stenen gebergte is dit in Nederland natuurlijk niet zo. Daarom zie je in veel steden dit plantje tussen straatstenen e.d. Samen met de twee hierboven genoemde planten zijn dit de enige drie Steenbreek (Saxifraga) soorten die in Nederland in het wild voorkomen. Kandelaartje bloei in April, Mei en Juni.

Verklaring Wetenschappelijke naam

 

De officiële wetenschappelijke naam is Saxifraga tridactylites L.

Saxifraga komt van het Saxum (Latijn) en betekent "rots" en Frangere (latijn) en betekent "breken". Veel soorten groeien in scheuren en spleten van rotsen en men meende dat de planten het gesteente tijdens de groei had laten barsten.

Tridactylites (Grieks) betekent "drievingerig". De, iets vlezige, bladeren zijn in drieën gespleten, met spitse lobben.  De naam heeft betrekking op de bladeren of op de vertakkingswijze.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Saxifraga tridactylites in de publicatie Species Plantarum.

   

Meer

Zie ook de Nederlandse verklaring.

Namen in andere talen

  • Frysk: Dúnstienbrek
  • English: Rue-leaved saxifrage
  • Français: Saxifrage à trois doigts
  • Deutsch: Dreifinger-Steinbrech
  • Espanõl:
  • Italiano: Sassifraga tridattila
  • Svenska: Grusbräcka
  • Norsk: Trefingersildre
  • Dansk: Trekløft-Stenbræk

verklaring Buitenlandse namen

De Engelse naam is Rue-leaved saxifrage. Dit betekent letterlijk"op Wijnruit lijkende bladeren saifraga". Het woord Saxifraga wordt bij eerste deel van de wetenschappelijke naam uitgelegd. De wijnruit (Ruta graveolens) is absoluut geen familie.

Voor de verspreiding van Kandelaartje in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Saxifrage à trois doigts. Dit betekent "saxifraga met de drie vingers".

De Duitse naam is Dreifinger-Steinbrech. Dit betekent "drievingerige-steenbreek".

De Spaanse naam is Saxifragia pequeña roja. Saxifragia is de Spaanse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Pequeña betekent "kleine". en Roja betekent "rood". Dus "kleine rode Saxifraga. Hier word de kleur van de stengels bedoeld, niet de bloemen. Mijn inziens is een Saxifraga altijd klein.

De Italiaanse nam is Sassifraga tridattila. Dit is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam. Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde naam kan ook nog varianten hebben.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Grusbräcka. Dit betekent "steenbreek".

Voor de verspreiding van Kandelaartje in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Trefingersildre. Dit betekent "drievingers sildre". De naam Sildre is waarschijnlijk afgeleid van het oud Noorse Slíðr die "betekent schede "

De Deense naam is Trekløft-Stenbræk. Dit betekent "driedubbel gekloofde/gelobde steenbreek".

Ecologie & Verspreiding

Ecologie


Bodem
Zonnige, open plaatsen (pionier) op droge, voedselarme, neutrale tot kalkrijke grond (zand, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Rotsen, zeeduinen (duinbermen en kalkrijke mosduinen), akkers, rivierduinen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen en spoorbermen), tussen straatstenen, grasland (kalkhellingen en kalkgrasland), oude muren (stadsmuren), zandige rivierdijken, begraafplaatsen en opgespoten grond.

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen in de Hollandse en Zeeuwse duinen en in stedelijke omgeving en zeldzaam in Zuid-Limburg, op de Waddeneilanden en in het rivierengebied. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen in het kustgebied en vrij zeldzaam in de Maasvallei. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Wallonië
Vrij algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Wereld
Middellandse-Zeegebied en een groot deel van Europa en Zuidwest-Azië.

Planten in het nieuws

Stoepplantje van de week.

Verspreiding Saxifraga tridactylites

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten

Foto's