Algemeen
En ik mij maar afvragen waarom ik Boskruiskruid in mijn omgeving nog niet heb gezien. Laat ik nu net wonen waar deze plant niet of nauwelijks word waargenomen terwijl Boskruiskruid toch als een algemene plant word gezien. Misschien zit een deel in de verwarring met Klein kruiskruid (Senecio vulgaris). De plant lijkt er best veel op maar er zijn wel degelijk genoeg verschillen. Eentje is dat Boskruiskruid veel groter is. Normaal is grootte niet zo'n best determinatie punt maar het valt wel op! En de bloemhoofdjes, met slecht ontwikkelde lintbloemen, lijken best wel op die van Kleverig kruiskruid (Senecio viscosus) maar deze plant is weer een stuk kleiner. Boskruiskruid bloeit in Juni tot en met Augustus.
Er komen minstens 11 soorten Kruiskruiden (Senecio) in Nederland in het wild voor:
- Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens) - Algemeen
- Boskruiskruid (Senecio sylvaticus) - Algemeen
- Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris/Senecio jacobaea) - Algemeen
- Klein kruiskruid (Senecio vulgaris) - Algemeen
- Kleverig kruiskruid (Senecio viscosus) - Algemeen
- Moerasandijvie (Tephroseris palustris/Senecio congestus) - Algemeen
- Moeraskruiskruid (Senecio paludosus) - Vrij zeldzaam
- Rivierkruiskruid (Senecio fluviatilis/sarracenicus) - Zeldzaam
- Schaduwkruiskruid (Senecio ovatus) - Zeldzaam
- Viltig kruiskruid (Jacobaea erucifolia/Senecio erucifolius) - Algemeen
- Waterkruiskruid (Jacobaea aquatica/Senecio aquaticus) - Algemeen
Verklaring Wetenschappelijke naam
Hoe komt een wetenschappelijke naam tot stand?
Een wetenschappelijke naam word niet zomaar gegeven. Iedereen (wetenschappers, floristen, liefhebbers etc.) moet tenslotte weten dat het over dezelfde plant gaat. Botanische nomenclatuur is de formele naamgeving van planten. Deze wordt geregeld door de International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (ICN of ICNafp), een wetboek dat de wetenschappelijke namen van algen, schimmels en planten regelt.
Deze heet zo sinds het Internationaal Botanisch Congres in Melbourne in 2011, dat tot de naamswijziging besloot. Tot die tijd heette dit wetboek de International Code of Botanical Nomenclature (ICBN). In 1905 heeft het Internationaal Botanisch Congres van Wenen besloten om de publicatie van de eerste druk van Species plantarum te kiezen als het beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten. Dat betekent dat alle namen van vóór dit werk van Linnaeus niet meetellen, ook als die namen de vorm van een tweedelige naam hebben. Overige informatie staat op deze Wiki-pagina.
De officiële wetenschappelijke naam is Senecio sylvaticus L.
Senecio komt van Senex (Latijn) en betekent "grijsaard" Dit omdat de bloemen na de bloei zaden vormen die aan de bovenkant grijs zaadpluis hebben. Dit lijkt op het haar van een grijsaard.
Sylvaticus komt van Silva (Latijn) en betekent "bos". Dit benadrukt weer de voorkeur voor de groeiplaats (in de schaduw, bijvoorbeeld onder bomen). Maar op veel plaatsen in dit artikel staat dat Bos meer ter onderscheid is van andere Senecio (Kruiskruid) soorten.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hijSenecio sylvaticus in de publicatie Species Plantarum.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Glêde krúswoartel
- English: Heath Groundsel
- Français: Séneçon des forêts
- Deutsch: Wald-Greiskraut
- Espanõl: ?
- Italiano: Senecio selvatico
- Svenska: Bergkorsört
- Norsk:Bergsvineblom
- Dansk: Skov-Brandbæger
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Heath Groundsel. Heath betekent "heide". Ik heb het vermoeden dat dit ter onderscheid is van andere Kruiskruid (Senecio) soorten. Er is echt niets wat ik kan binden met Heide. De naam Groundsel is zeer oud. Het komt van het Anglo Saxische Groundeswelge. Dit betekent letterlijk "grondverzwelger" refererend aan de snelle manier van verspreiden van deze soort. Meestal heten soorten uit het geslacht Senecio Ragwort. Maar vanwege het totaal andere uiterlijk, een Ragwort heeft meestal smalle kroonbladen en gave stengelbladeren, heet deze plant in Engeland dus Groundsel.
Voor de verspreiding van Boskruiskruid in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Séneçon des forêts. Dit is de Franse benaming voor min of meer de volledige wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Wald-Greiskraut. Dit betekent "bos grijskruid". Precies het verhaal van de verklaring van de Nederlandse naam
Voor de verspreiding van Boskruiskruid in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is mij onbekend.
De Italiaanse naam is Senecio selvatico. Dit is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam. In Italië en Spanje zijn nauwelijks waarnemingen.
De Zweedse naam is Bergkorsört. . Kors betekent "kruis". Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid", dus berg kruiskruid". Het woordje Berg is volgens mij net als Bos een naam ter onderscheid.
Voor de verspreiding van Boskruiskruid in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Bergsvineblom. Dit betekent "berg zwijnen bloem". Alle Senecio-soorten heten in Noorwegen Svineblom. De soort was/is nergens goed voor, zelfs niet als veevoer. Sterker nog, sommige soorten zijn behoorlijk giftig voor vee en paarden. Als plant laat het vee hem wel staan maar in gedroogd hooi eet het vee het de plant wel en kan het ernstig ziek worden. Vóór het woord Svineblom staat een woord dat aangeeft om welke soort het gaat. In dit geval Berg dat aangeeft (netals Bos) dat deze plant geen speciale bodemsamenstelling nodig heeft en dus overal kan voorkomen.
De Deense naam is Skov-Brandbæger. Dit betekent "bos brandbeker". Het woord Brandbaeger is een algemeen Deens woord dat gebruikt wordt om een Senecio soort aan te duiden. Bij alle Senecio-soorten hebben de puntige schutbladen van de bloemkorf (de "beker" waar de bloem in zit) een zwart "aangebrand" uiteinde. Bos geeft aan dat deze plant geen speciale bodemsamenstelling nodig heeft en dus overal kan voorkomen.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, open plaatsen op droge, voedselarme tot matig voedselrijke, kalkarme, goed doorlatende, humusrijke grond (zand).
Groeiplaats
Bossen (lichte loofbossen en langs bospaden), bosranden, struwelen, houtwallen, kapvlakten, storm- en brandplekken, zeeduinen (langs duinpaden en in duinstruwelen), heide, bermen, dijken, omgewerkte grond, braakliggende grond, langs spoorwegen, afgravingen (zandafgravingen), plantsoenen en akkers (akkerranden).
Verspreiding
Nederland
Algemeen op de zandgronden in het oosten en midden van het land en in de duinen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Algemeen in de Kempen en de Duinen en vrij algemeen in de Zand- en Zandleemstreek. Elders vrij zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Wallonië
Algemeen in de Ardennen. Elders vrij zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Wereld
Europa, hoofdzakelijk in het westen en midden. Ingeburgerd in Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Boskruiskruid
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
