Algemeen
Moerasmuur is de kleinste Muur-soort (stellaria) in het wild in Nederland. De bloemetjes zijn amper 7mm groot. En dan vallen de kelkbladen ook nog nauwelijks op want de witte kroonblaadjes zijn veel kleiner dan het kelkblad. Doordat de kroonblaadjes bijna helemaal tot beneden aan toe gespleten zijn, denk je al snel dat er tien kroonbladen zijn. Vaak zijn het er niet eens 5 want ze zijn zo fragiel dat ze bij een beetje regen of wind al afvallen. Moerasmuur is algemeen maar omdat het plantje zo klein is loop je er zo voorbij. Moerasmuur bloeit in Mei tot en met Augustus.
Er komen minstens 9 soorten Muur (Stellaria) in het wild voor in Nederland:
- Bosmuur (Stellaria nemorum) - zeldzaam
- Duinvogelmuur (Stellaria apetala) - algemeen
- Heggenvogelmuur (Stellaria neglecta) - zeldzaam
- Grasmuur (Stellaria graminea) - algemeen
- Grote muur (Stellaria holostea) - algemeen
- Moerasmuur (Stellaria alsine) - algemeen
- Vogelmuur (Stellaria media) - algemeen
- Watermuur (Stellaria aquatica/Myosoton aquaticum) - algemeen
- Zeegroene muur (Stellaria palustris) - algemeen
Verklaring Wetenschappelijke naam
Hoe komt een wetenschappelijke naam tot stand?
Een wetenschappelijke naam word niet zomaar gegeven. Iedereen (wetenschappers, floristen, liefhebbers etc.) moet tenslotte weten dat het over dezelfde plant gaat. Botanische nomenclatuur is de formele naamgeving van planten. Deze wordt geregeld door de International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (ICN of ICNafp), een wetboek dat de wetenschappelijke namen van algen, schimmels en planten regelt.
Deze heet zo sinds het Internationaal Botanisch Congres in Melbourne in 2011, dat tot de naamswijziging besloot. Tot die tijd heette dit wetboek de International Code of Botanical Nomenclature (ICBN). In 1905 heeft het Internationaal Botanisch Congres van Wenen besloten om de publicatie van de eerste druk van Species plantarum te kiezen als het beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten. Dat betekent dat alle namen van vóór dit werk van Linnaeus niet meetellen, ook als die namen de vorm van een tweedelige naam hebben. Overige informatie staat op deze Wiki-pagina.
De officiële wetenschappelijke naam is Stellaria alsine Grimm.
Stellaria komt van Stella (Latijn) en betekent "ster". Dit omdat de kroonblaadjes van dit plantje zo diep zijn ingesneden (het lijken 10 blaadjes maar het zijn er in werkelijkheid 5) dat ze als het ware als een ster gerangschikt zijn.
De verklaring voor het woord Alsine is mij nog onbekend. Het Griekse woord Alsíne werd door Theophrastus al gebruikt voor een andere Muur-soort (Stellaria), Watermuur (Stellaria aquatica. Heel misschien komt het uit het Oud-Grieks en verwees Alsinē (ἀλσίνη) naar een plant, waarschijnlijk Bosmuur (Stellaria nemorum), en is gekoppeld aan het woord alsos (ἄλσος), wat "bos" of "bos" betekent,
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Grimm. Dit staat voor Johann Friedrich Karl Grimm (5 februari 1737 - 21 oktober 1821). Hij was een Duitse arts en botanicus. Grimm studeerde geneeskunde bij Albrecht von Haller aan de Universiteit van Göttingen. Hij zou naam hebben gemaakt door zijn onderzoek naar de flora van Eisenach. Hij was vooral geïnteresseerd in mossen. Het mosgeslacht Grimmia werd naar hem vernoemd. In 1767 beschreef hij Stellaria alsine in de publicatie met de lange naam Nova Acta Physico-Medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum Exhibentia Ephemerides sive Observationes Historias et Experimenta ...
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Lytse mier
- English: Bog stitchwort
- Français: Stellaire des sources
- Deutsch: Quell-Sternmiere
- Espanõl: ?
- Italiano: Stellaria alsine
- Svenska: Källarv
- Norsk: ?
- Dansk: Sump-Fladstjerne
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Bog stitchwort Bog betekent "moeras". Met Stitch wordt een pijn in de zij bedoeld die je zou kunnen voelen als je je niet eerst uitstrekt. Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel. Deze plant was een remedie hiervoor.
Voor de verspreiding van Moerasmuur in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Stellaire des sources. Dit betekent "Stellaria van de bronnen". Een Franse manier om te zeggen dat deze plant graag "natte" voeten heeft.
De Duitse naam is Quell-Sternmiere. betekent "bron stervormige muur". Het woord bron word bij de Franse naam uitgelegd. Het woord Miere is dus de Duitse benaming voor het tweede gedeelte van de Nederlandse naam.
Voor de verspreiding van Moerasmuur in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is ?
De Italiaanse naam is Stellaria alsine. Ik denk omdat er niet of nauwelijks waarnemingen zijn in Italië dat de wetenschappelijke naam is aangehouden.
De Zweedse naam is Källarv. Käll betekent "bron". Arve betekent letterlijk erfgoed maar het is een algemene Scandinavische term voor Kruid.
Voor de verspreiding van Moerasmuur in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is mij nog onbekend.
De Deense naam is Sump-Fladstjerne. Dit betekent letterlijk "moeras vlakster". Alle planten uit het geslacht Stellaria heten in Denemarken Fladstjerne. Het gaat hier natuurlijk om de bloemvorm. De kroonblaadjes zijn zo diep ingesneden dat ze totaal de vorm van een ster hebben. In werkelijkheid heeft de bloem maar 5 kroonblaadjes maar het lijken er meer. Het woord vóór Fladstjerne geeft aan om welke soort het gaat. In dit geval Sump.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, open plaatsen op vochtige tot natte, voedselrijke, vaak zwak zure grond (zand, veen en leem).
Groeiplaats
Waterkanten (langs beekjes en sloten), moerassen (rietland), bossen (langs bospaden en natte bossen), grasland (open plekken in drassig hooiland, kaalgetrapte plekken in weiland, bijv.op kwelplekken of bij veedrinkplaatsen), plagplekken, karrensporen en zeeduinen.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in laagveengebieden, het oosten en midden en in duingebieden, vrij zeldzaam in Zuid-Limburg, zeldzaam tot zeer zeldzaam in kleigebieden.
Vlaanderen
Vrij algemeen, maar zeer zeldzaam in het kustgebied. Het meest in rivier- en beekdalen.
Wallonië
Vrij algemeen. Het meest in de Ardennen.
Wereld
In vrijwel heel Europa, Noordwest-Afrika, West-Siberië, Zuid- en Oost-Azië en oostelijk Noord-Amerika.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Moerasmuur
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
