Viola tricolor subsp. curtisii (Duinviooltje)

Als er nu één plantje zich keurig aan het verspreidingsgebied houdt dan is het wel het Duinviooltje. Op maar 6 plekken na is het Duinviooltje alleen waargenomen in de Duinen. Maar let op het is een ondersoort van het Driekleurig  viooltje (Viola tricolor) dus op goed op naam brengen kan alleen met een betere flora.Want zoals de foto laat zien komt deze plant in veel kleurvarianten voor. Het Duinviooltje bloeit al in April tot en met de herfst.

Er komen minstens 12 soorten Viooltjes (Viola) voor in Nederland:

• Akkerviooltje (Viola arvensis) - Algemeen
• Bleeksporig bosviooltje (Viola riviniana) - Algemeen
• Donkersporig bosviooltje (Viola reichenbachiana) - Zeldzaam
• Driekleurig viooltje (Viola tricolor subsp. tricolor) - Algemeen
• Duinviooltje (Viola trocolor curtisii) - Zeldzaam
• Hondsviooltje (Viola canina) - Algemeen
• Maarts viooltje (Viola odorata) - Algemeen
• Melkviooltje (Viola stagnina) - Zeer zeldzaam
• Moerasviooltje (Viola palustris) - Algemeen
• Ruig viooltje (Viola hirta) - Zeldzaam
• Tuinviooltje (Viola × wittrockiana) - Algemeen
• Zandviooltje (Viola rupestris) - Zeldzaam

De officiële wetenschappelijke naam is Viola tricolor subsp. curtisii (E.Forst.) Syme.

Viola (Latijn) betekent "violet". Dit natuurlijk vanwege de violet/blauwe kleur van het bloemetje.

Tri(Latijn) betekent "drie". Color paars(Latijn) betekent "kleur". Dit slaat natuurlijk op de drie kleuren die de bloem heeft

Subsp. is een afkorting van subspecies. Dit is Latijn en betekent letterlijk "onder de soort". Hiermee wordt bedoeld dat het geen losstaande soort is maar een iets afwijkende plant dan zijn/haar originele soort.

Curtisii komt van Charles Curtis (1853-23 augustus 1928). Hij was een Engelse botanicus. Vele plantensoorten zijn naar Charles Curtis vernoemd als erkenning voor zijn diensten aan de plantkunde en tuinbouw. 

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit (E.Forst.) Syme.

E. Forst staat voor Edward Forster (12 oktober 1765 - 23 februari 1849). Hij was een Engels bankier en botanicus. Hij was een van de eerste fellows van de Linnean Society, opgericht in 1788, werd in 1816 tot penningmeester gekozen en in 1828 tot vice-president. Bij zijn dood werden zijn bibliotheek en zijn herbarium, verzameld in vele delen van Engeland, verkocht aan Robert Brown en hij schonk het weer aan het British Museum. In 1831 beschreef hij de soort als Viola curtisii in de publicatie Supplement to the English Botany of the late Sir J.E. Smith and Mr. Sowerby

Syme staat voor John Thomas Irvine Boswell-Syme, geboren op 1 december 1822, overleden op 31 januari 1888, was een Schotse botanicus. Hij was al van jongs af aan geïnteresseerd in planten en dieren en verzamelde naast zijn werk bij de spoorwegen ook veel planten. Tijdens een bezoek aan familie op de Orkney-eilanden verzamelde hij veel planten, waarover hij in 1850 een lezing hield. Dit zorgde ervoor dat hij in 1851 een aanbod aanvaardde als conservator van het herbarium van de Botanical Society of London , dat duurde tot 1856. In die tijd gaf hij zijn technische beroep op om zich daarna volledig aan de botanie te wijden. In 1854 werd Syme verkozen tot Fellow van de Linnaeus Society ( FLS ). In 1865 herschreef hij de soort als Viola tricolor subsp. curtisii in de publicatie English Botany.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Dúnfioeltsje
• English: Dune Pansy
• Français: Pensée de Curtis
• Deutsch: Sand-Stiefmütterchen
• Espanõl: ?
• Italiano: ?
• Svenska: Klittviol
• Norsk: Sandstemorsblom
• Dansk: Klit-Stedmoderblomst

De Engelse naam is Dune Pansy. Dune betekent "duin". Dé plek waar dit plantje te vinden is. De naam Pansy is afgeleid van het Franse werkwoord Penser (denken). Het betekent "gedachte" en werd ingevoerd in het late Middeleeuwse Engels als een naam voor Viola in het midden van de 15e eeuw, als een bloem die als symbool van herinnering werd beschouwd.

Voor de verspreiding van Duinviooltje in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Pensée de Curtis. Pensée wordt bij de Engelse naam uitgelegd. De Curtis verwijst naar de wetenschappelijke naam Duinviooltje (Viola tricolor subsp. curtisii). Curtisii komt van Charles Curtis (1853-23 augustus 1928). Hij was een Engelse botanicus. Vele plantensoorten zijn naar Charles Curtis vernoemd als erkenning voor zijn diensten aan de plantkunde en tuinbouw. Een volledige beschrijving van deze botanist is te vinden op deze Engelstalige Wiki-pagina 

De Duitse naam is Sand-Stiefmütterchen. Sand betekent natuurlijk "zand/duin". Stiefmütterchen betekent "stiefmoeder". Een en ander slaat op de bouw en plaatsing van de vijf bloemblaadjes. De beide naar boven gerichte bloemblaadjes zijn de zitplaats van de stiefmoeder, die zich twee plaatsen toegeëigend, daaronder haar eigen twee kinderen, elk op één bloemblad zittend, terwijl de twee stiefkinderen samen slechts de beschikking hebben over één stoel. 

De Spaanse naam is mij nog onbekend. Er zijn ook geen waarnemingen in Spanje

De Italiaanse naam is mij onbekend. Er zijn geen waarnemingen in Italië.

De Zweedse naam is Klittviol. Dit betekent "duinviooltje net als de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Duinviooltje in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Sandstemorsblom. Dit betekent "zandstiefmoederbloem". Het woord Zand kan in dit geval letterlijk worden genomen, het is een echte duinplant. Het woord Stiefmoederbloem word bij de Duitse naam uitgelegd.

De Deense naam is Klit-Stedmoderblomst. Klit betekent "duin". Stedmoderblomst betekent "stiefmoeder". De uitleg staat bij Duitse naam.

Ecologie

Zonnige, open plaatsen op droog, vaak enigszins stuivend, humusarm, zwak zuur tot meestal kalkrijk, voedselarm zand. In de duinen staan ze in groepjes, het liefst op kaal zand, bijvoorbeeld op duinhellingen waar konijnen veel gegraven en bemest hebben.

Groeiplaats
Zeedduinen (duinhellingen, mosduinen, duinpannetjes, laagblijvende struwelen en droog, neutraal grasland).

Verspreiding

Nederland
Algemeen in de duinen.

Vlaanderen
Plaatselijk vrij algemeen in de duinen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Langs de kust van West-Europa en in het Oostzeegebied.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten